İthalat İşlemleri

İTHALAT BELGESİ

Bankaların, akreditif açtırmak isteyen ithalatçılardan 1/a sayılı Merkez Bankası Genelgesi’nin “ithalata ilişkin hükümler” bölümündeki ikinci madde gereğince ithalat belgesi, almaları gerekir. Alınacak bu belgede;
 Belgenin hangi banka şubesine verildiği
 Firmanın adı ve adresi
 Firmanın bağlı olduğu kambiyo mercii
 Firmanın bağlı olduğu vergi dairesi

İthal edilecek malın;

 Gümrük tarife ve istatistik No su
 Cinsi
 Döviz itibariyle kıymeti
 Faturanın tarih ve numarası
 Ödeme şekli
 Satıcı firmanın adı ve adresi
 Hariçte firmaya bağlı diğer bir firma, şube, fili al vb.
 Dahilde firmaya bağlı diğer bir firma, şube, fili al vb.
 İthal süresi
 Malın getirileceği ülke
Gösterilir ve bu malların ithal yönetmeliğinde tespit edilen süre içinde yurda fiilen ithal edileceği ve bu tebliğde belirtilen usul ve esaslara göre hesabın kapatılacağı ithalatçı tarafından beyan edilir.

İTHALAT MÜSAADESİ

İthal edilecek mal bedelinin transferini ve malların gümrükten çekilmesini sağlamak üzere kullanılacak olan bankada bulunan örnek ithal müsaadesi, bankanın döviz pozisyonu kullanılarak yapılacak ithalatta; ithalata aracılık eden ve döviz pozisyonu tutmaya yetkili bulunan bankalarca, Merkez Bankası aracılığı ile yapılacak ithalatta Merkez Bankası’nca düzenlenir.


TEŞVİK BELGESİNİN İNCELENMESİ

Global ihracatı Teşvik Belgelerinin ithal müsaadesine bağlanma süresi belgede belirtilen ihraç süresi (ek süreler dahil) sonuna kadardır.

1.2-AKREDİTİF MÜRACATININ İNCELENMESİ

Banka, satış sözleşmesini de görmek suretiyle gerekli bilgileri alır ve işlem yüzde yüz nakitle karşılanmayacaksa ithalatçının mali durumunu ve moralitesini, eski müşteri ise kredi durumunu inceler.İşlemin nakitle karşılanmayan kısmının,bankanın ithalatçıya tespit ettiği veya yeniden tesbit edeceği kredi ve bu yetmezse gösterilecek kefilin kredisi içinde kalması esastır.

İthal edilecek malların cinsine, sürüm, satış ve dayanma durumuna, fiyatının değişmezlik derecesine, müşterinin mali gücüne ve moralitesine, başkaca teminat gösterip gösterilmediğine göre belirlenecek bir marj tahsil edilir.Kalan kısım için, gerekli görülürse,maddi teminat veya kefalet de alınır.

1.3-AKREDİTİF AÇILIŞI

Müşteri bankaya başvurarak bankanın incelemesi için gerekli belgeler düzenlendikten ve provizyon alındıktan sonra akreditif açılır.

Banka müşterinin talimatına göre akreditifi ya mektupla, şifreli teleks, telgraf ya da swift ile açar. Akreditif lehdara genellikle bankanın muhabiri aracılığıyla ihbar edilir. Akreditif mektup, teleks ve telgrafında akreditifin vadesinin, miktarının, kullanma şartlarının, ihracatçıdan ne gibi belgeler alınacağının özellikle belirtilmesi ve amirin bildirdiği şartların tam olarak gösterilmiş olması gerekir. Teleks ve telgraf teyitleri aynı gün muhabire postalanmalı ve telgraf bütün aynı gün muhabire postalanmalı ve telgraf bütün ayrıntıları içermiyorsa teyit ayrıntılı bir mektupla yapılmalıdır. Akreditif mektubu bankalarda bulunan formüllerin ,ICC 500’de yer alan, akreditiflere ilişkin yeknesak kurallar gözönünde tutularak doldurulması suretiyle düzenlenir.

Akreditifin açıldığı, muhabire gönderilen akreditif mektup, tyeleks veya telgrafının bir kopyasının da bağlanacağı bir mektupla ithalatçıya bildirilir.
Akreditif mektubunda yer alacak hususlar:
 Lehdarın adı ve adresi,
 Amirin adı ve adresi,
 Amir bankanın adı,
 Akreditifin türü,
 Vesaikin ithalatçıya ödeme karşılığında mı, poliçe kabulü karşılığında mı teslim edileceği,
 Malın cinsi, birim fiyatı, miktarı,
 İstenen vesaik ve bu vesaikin kaç nüsha düzenleneceği,
 Yükleme ve varış yerleri,
 Aktarma yapılıp yapılamayacağı,
 Yükleme vadesi,
 Sevk vesikasının düzenlenme tarihinden sonra ödeme için vesaikin ibraz edileceği süre,
 Akredifin sona ereceği tarih ve yer,
 Satış şekli.

1.4-AKREDİTİF BEDELİNİN ÖDENMESİ

Ödemeyi yapacak olan muhabir banka, vesaik akreditif şartlarına ve akreditifte belirtilmeyen hususlarda ICC 500’deki yeknasak kurallara uygun bulunduğunu tesbit edince amir bankanın rambursman sağlar ve vesaik bedelini lehdara öder.

1.5-GELEN SEVK BELGELERİNİN İNCELENMESİ

Vesaikin geldiği, müşteriye bir mektupla ihbar ve gelen vesaiki çekmek üzere kendisi bankaya davet edilir. Muhabirin ihtirazi kaydı (rezerv) mevcutsa bu rezerv ihbarnameye aynen kaydedilerek amirden talimat istenir.

Amir banka da vesaiki, ödemeyi yapan banka gibi, akreditif şartlarını ve ICC 500’deki kuralları gözönünde bulundurarak inceler. Gelen vesaiki akreditif şartlarına uygun ve kabul edilebilir nitelikte bulunursa, vesaiki aldığını bir mektupla muhabirine bildirir ve bu bankayı ibra eder. Muhabirin rezervi varsa bu rezerv hakkında amirden talimat istendiği de, bu mektupta bildirilmelidir.

Muhabir, lehdara karşı hiçbir ihtirazi kayıt ileri sürmediği halde amir banka, vesaikin akreditif şartlarına uygun ve kabul edilebilir ve bu bankayı ibra eder. Muhabirin rezervi varsa bu rezerv hakkında amirden talimat istendiği de, bu mektupta bildirilmelidir.

Amir, akreditif şartlarına uymayan vesaiki kabul ettiği takdirde kendisinin bu husustaki istekleri yazılı olarak alınır. Ödemeyi yapan banka ibra edilir.

Eksik vesaik akreditif amiri tarafından da kabul edilmezse, ödemeyi yapan bankaya geri gönderilir. Akreditifin kuvertürü tesis edilmiş bulunuyorsa, bu paranın geri alınması için de muhabir banka nezdinde girişimde bulunulur. Amir bankaya rezervli vesaik gönderen muhabir banka, römiz mektubuna, belirli bir süre içinde kabul edilmediği bildirilmeyen vesaikin kabul edilmiş sayılacağı hususunda bir kayıt koyar. Amir banka bu süre içinde akreditif amirinden gerekli talimatı alarak rezerv hakkındaki görüşünü bildirmek zorundadır.

Bankanın, muhabiri nezdinde alacaklı hesabı yoksa ve muhabir banka ödemeyi, amir banka lehine açtığıbir kurye kredisine dayanarak yapmış bulunuyorsa, gelen vesaik kabul edilebilir nitelikte görüldüğü takdirde, amir banka borçlandığı dövizin transferini gecikmeksizin yapar.

1.6-VESAİK TESLİMİ

Akreditif şartlarına uygun bulunan veya akreditif amiri tarafından kabul edilen vesaik, bankaca müşteri emrine ciro edilir. Akreditif hesabının bakiyesi, faiz, komisyon, gider vergisi, muhabir bir komisyonu ve tüm giderlerle birlikte tahsil olunur. Muhabir, masraflarını kesin olarak bildirmemişse, ileride hesaba borç yazılabileceğidüşünülen bir tutar için de karşılık tahsil edilir. Vesaik, DSB’nin birinci nüshası ve ithal müsaadesinin G nüshasıyla birlikte bir makbuz karşılığında müşteriye verilir.

Vesaikin ikinci nüshaları, asılları müşteri tarafından henüz çekilmeden gelirse aynı makbuzla, çekildikten sonra gelirse aynı makbuzla, çekildikten sonra gelirse bir mektuba ilişik olarak müşteriye teslim edilir.

Akreditif amiri ithalatçı, herhangi bir nedenle vesaiki belirtilen süre içinde çekmezse; ya banka malları gümrükten çekmek zorunda kalacak veya mallar gümrükçe satışa çıkarılacaktır. Her iki halde de satış bedeli, ithalatçının açılan akreditif dolayısıyla bankaya olan borcuna mahsup edilir. Satış bedeli borcu karşılamazsa fark ayrıca kendisinden tahsil olunur.

1.7-İTHALAT HESABININ KAPATILMASI

İthalatçı, ithal konusu malı ithal müsaaesinin yürürlük süresi içinde kısmen veya tamamen ve fiilen ithal eder ve ithalat hesabını kapatmak üzere, ithal süresinin sona ermesinden itibaren 3 ay içinde kapatma belgelerini (gümrükçe taksitli orijinal fatura sureti, gümrük giriş beyannamesi fotokopisi, CIF ithalatta orijinal sigorta belgeleri) hesap kapatma talimat mektubu ekinde bankaya verir.

Banka, tastikli fatura ve sigorta poliçeleri ile daha önce dosyaya konulmuş olan beyanname ve döviz satım belgesinden yararlanarak gerekli kontrolleri yapmak suretiyle;
 Fiilen ithal edilen mal miktarını tesbit eder.
 Gerekli fonların tam yatırılıp yatırılmadığını araştırır.

Fonlar tahsil edilmiş ancak, tahsil tarihi ile mallarının ithali tarihi arasında kur farkı üzerinde hesaplanacak fon farkı ile eksik alınan fon varsa eksik miktar ve bu miktarın müşteriden tahsil olunduğu tarihle fiili ithal tarihi arasındaki süre için ceza faizi müşteriden tahsil ve Merkez Bankası’na devredilir.

Kontrollerden olumlu sonuç alındığı takdirde ithalat hesabı tamamen veya ithalat kısmen gerçekleştirilmişse, fiili ithalat kapatılır. İthalat hesabını kapatma belgeleri ithalat beyannamesine eklenir. Beyannameye kapatma tarih ve numarası da kaydedilerek ithalat dosyasında saklanır.

1.8-TESLİM ŞEKİLLERİNE GÖRE SİGORTA İLE İLGİLİ UYGULAMALAR

EX WORKS ( TİCARİ İŞLETMEDE TESLİM): Satıcı malları işletmesinde daha önce belirtilen tarihte alıcının emrinehazır tutarak alıcıya bildirir. Alıcı malları işletmeden teslim alarak ihracı için gerekli belgeleri hazırlar. Gümrük işlemlerini tamamlayarak malları kendi ülkesine ithal eder. Malların işletmede ve teslim edilmesinden itibaren malla ilgili bütün masraf ve risk alıcı tarafından karşılanır.

FREE CARRIER (BELİRLENEN YERDE TAŞIYICIYA TESLİM): Bu teslim şeklinde satıcı malları gümrük işlemlerini tamamlayarak, belirlenen tarihte ve yerde ilk taşıyıcının gözetimine devrettiği anda teslim işlemini tamamlamış olur. Bu andan itibaren malla ilgili tüm masraf ve riskler alıcıya geçer. Navlun ücreti de diğer tüm giderler gibi alıcıya aittir.

FREE ALONSSISE SHIP (GEMİ YANINDA TESLİM): Bu teslim şeklinde satıcı malları geminin yanına kadar getirmekle sorumludur. Mallar gemi rıhtımında ise yükleme yerine getirilerek, gemi açıkta demirlendi ise mavnalarla geminin yanına kadar götürülerek teslim edilir. Teslimden itibaren malların kaybolması ve hasar görmesi gibi rizikolar alıcınındır. Bu andan itibaren malla ilgili bütün masraflar ve navlun alıcı tarafından karşılanır.

FREE ON BOARD ( GEMİ KÜPEŞTESİNDE TESLİM): FOB teslim şeklinde satıcı belirlenen tarihte ve yerde, alıcı tarafından temin edilen gemiye yüklemeyi gerçekleştirir. Mallar gemini küpeştesini geciktikten sonra meydana gelebilecek her türlü hasar, kayıp ve masraflar alıcının soromluluğundadır. Satıcı ihracat için gerekli tüm belgeleri hazırlar ve malları gümrük işlemlerini tamamlayarak teslim eder.

COST AND FREİGHT ( VARIŞ LİMANINA KADAR NAVLUN ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM): Satıcı tüm masraf ve riskleri üstlenerek malları yükleneceği limana kadar getirir. Navlun dışında malla ilgili tüm masraf ve riskler alıcıya aittir.

COST İNSUPANCE AND FREİGHT(VARIŞ LİMANINA KADAR NAVLUN VE SİGORTA PRİMİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM: Bu teslim şeklinde navlun, sigorta ve yükleme masrafları satıcı tarafından karşılanmaktadır. Satıcı gemiyi temin eder ve satış sözleşmesindeki malların belirtilen tarihte ve yerde yüklemesinin yapıldığını alıcıya bildirir. Satıcı primini ödemek suretiyle yüklediği mal cinsine uygun olan en dar kapsamlı deniz sigortasını yaptırır. Mallar gemiye yüklendikten sonra navlun ve sigorta primi dışındaki masraflar ve risk alıcıya geçer.

CARRIABE PAID TO(VARIŞ YERİNE KADAR NAVLUN ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM): Bu teslim şekli özellikle çok araçlı taşımacılık türlerinde kullanılır. Satıcı varış yerine kadar navlun ücretini ödemekle yükümlüdür. Malları ilk taşıyıcının gözetimine devrettiği andan itibaren malla ilgili bütün risk ve navlun dışındaki masraflar alıcı firmaya geçer.

CARRIEGE AND INSURANCE PAID TO (VARIŞ YERİNE KADAR NAVLUN VE SİGORTA PRİMİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM): Bu teslim şeklinde satıcı bir de sigortanın yaptırılmasından sorumludur. Satıcının yaptıracağı sigorta dar kapsamlı olacaktır. Ancak alıcı olağandışı risklere; frev, savaş dağol afet vs. karşısında sigorta yaptırılmasını istiyorsa primini kendisi ödemek şartıyla satıcıdan sigorta kapsamının genişletilmesini isteyebilir. Satıcı tarafından sigorta % 10 fazlasıyla yaptırılır.

DELIVEREN AT FRONTIER( SINIRDA TESLİM): Bu teslim şekli özellikle karayolu ve demiryolu taşımacılığında kullanılır. Satıcı tüm riskleri ve masrafları kendisine ait olmak üzere malı kararlaştırılan ülke sınırında, belirlenen yer ve tarihte gümrük işlemlerini tamamlayarak teslim eder. Teslimden itibaren bütün risk ve masraflar alıcıya aittir. İthalat ile ilgili gümrük vergileri alıcı tarafından ödenir.


DELIVEREN EX SHIP ( GEMİDE TESLİM): Bu teslim şeklinde satıcı malları varış limanında, gemide teslim eder. Varış limanına kadar bütün risk ve masraflar navlun ücreti de dahil olmak üzere satıcı tarafından karşılanır. Belirlenen varış limanında mallar alıcının emrine hazır tutulduğu andan itibaren tüm risk ve masraflar alıcıya aittir. Boşaltma ve gümrük işlemleri de dahil olmak üzere bu andan itibaren bütün masraflar alıcı tarafından karşılanır.

DELIVERED EX OUAY(GÜMRÜK VERGİSİ ÖDENMİŞ OLARAK RIHTIMDA TESLİM): Bu teslim şekli DES teslim şekli ile aynı temel prensiplere dayanmakla birlikte ondan farklı olarak teslim, limanda boşaltma tamamlanıp ithalat gümrük vergileri ödemdikten sonra gerçekleşir. Bu nedenle satıcının, alıcının ülkesinde yürürlükte bulunan kambiyo rejimine uygun ithalat belgesi olmadığı koşullarda bu teslim şekli kullanılır.

DELIVEREN DUTY UNPAID( BELİRLENEN VARIŞ YERİNDE GÜMRÜK VERGİSİ ÖDENMEMİŞ OLARAK TESLİM): DDU çok araçlı taşımacılıkta kullanılır. Deniz taşımacılığında kullanılan DEQ teslim şekline benzemekle birlikte bu teslim şeklinde satıcı malları belirlenen tarihte alıcının ülkesinde belirlenen yerde gümrük vergilerini ödemeksizin teslim eder. Teslime kadar bütün masraf ve risk satıcıya aittir.

DELIVEREN DUTY PAID ( BELİRLENEN VARIŞ YERİNDE GÜMRÜK VERGİSİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM): Bu teslim şekli DDU teslim şekli ile aynı prensiplere dayanır. Ancak DDP teslim şeklinde satıcı bir de gümrük vergilerini ödemek zorundadır. Alıcının ülkesindeki yerel bir satıcıdan farksız şekilde malları devreder.


1.9-AKREDİTİF ŞARTLARINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER

Akreditif şartlarındaki değişiklikler “Akreditif Değişiklik Bildirim Formu” ile lehdara bildirilir. Değişiklik vade temditi ise, İhracat-Kayıt Düzeltme formunda “vade” sahasına yeni vade yazılır, meblağ değişikliği ise “yeni döviz tutarı” sahasına yeni döviz meblağı yazılır.

Formun muhasebe nüshası üzerinden sisteme bilgi girişi yapılır. İlgili ekranda kayıt düzeltme işlemi yapılır. Müşteri numarası ve referans girilerek kayıt düzeltilir. Vade temditinde sistemce muhasebe yaratılmaz, meblağ değişikliğinde ise eski meblağ kadar çıkış, yeni meblağ kadar giriş muhasebesi yapılır. Yapılan değişiklik ilgili ilgili müşterinin dosyasında bulunan 4. nüshası üzerine ve küşat metninin üzerine kaydedilir.


1.10-ÖDEME ŞEKLİ DEĞİŞİKLİKLERİ

İthalat Rejimi ile tesbit edilmiş bulunan ithal süresi içinde kalınmak ve yeni ödeme şekillerinin şartlarına uyulmak kaydıyla bankalarca ödeme şekli değiştirilebilir.

Ancak bu değişiklik ithal ve ödeme sürelerini uzatmaz. Yeni ödeme şeklinde de ithal ve ödeme sürelerinin başlangıcı ithal müsaadesinin tarihi olacaktır.

Buna göre ithal müsaadesi tarihinden itibaren,
i. Akeditifli ödeme şeklinde, 5 ay içinde vesaik mukabili veya 6 ay içinde mal mukabili ödeme şekline,
ii. Vesaik mukabili ödeme şeklinden, 5 ay içinde akreditifli veya 6 ay içinde mal mukabili ödeme şekline,
iii. Mal mukabili ödeme şeklinden, 5 ay içinde akreditifli veya vesaik mukabili ödeme şekline, değişiklik talepleri,
Yeni ödeme şeklinin şartlarına uyulması kaydıyla, bankalarca incelenerek sonuçlandırılır.

Alınmış ek süreler ve imal süreleri 5 veya 6 aylık sürelere eklenir.

Akreditiften diğer ödeme şekillerine değişiklik yapılabilmesi için akreditifin iptal edilmesi gerekir.

Vesaik veya mal mukabili ödeme şekillerinden akreditifli ödeme şekline değişiklikyapılması halinde, akreditifin vadesi, ithal süresinin bitiminden bir ay noksan olduğundan, talebin, kuvertürün temini ve akreditifin açılması için gerekli bir süre önce yapılması gerekmaktedir.
i. Başlangıçta akreditifli ödeme şekline göre alınmış ithal müsadelerinin, ödeme yapılmamış olması kaydıyla akreditif süresi içerisinde kabul kredisine dönüştürülmesi mümkün bulunmaktadır.
ii. Başlangıçta vesaik mukabili veya mal mukabili ödeme şekline göre alınmış ithal müsaadelerinin, transferin yapılmasına kadar olan her safhada ve işlemin kabul kredisine göre yürütüleceği yolunda ithal müsaadesine kayıt konulması suretiyle, kabul kredisine dönüştürülmesi mümkün bulunmaktadır.
iii. Fiili ithalden sonra kabul kredili mal mukabili ithalatın mal mukabili ithalata veya mal mukabili ithalatın kabul kredili mal mukabili ithalata dönüştürülmesi halinde, dönüştürme ve transfer talebinin malların fiili ithal tarihinden itibaren 2 veya müteakip 4 ay içinde yapılması gerekmektedir.

Kabul kredili mal mukabili ithalatın mal mukabili ödeme şekline değiştirilmesi veya transfer talebi malların fiili ithal tarihinden itibaren 2. ayı takip eden 4 ay içinde yapılması halinde teminat ithalat rejimine göre irad kaydedilir.

 İthal müsaadesi tutarı üzerinden, ithal müsaadesinin düzenlendiği tarihte % 5 fon kesintisi yapılan mal mukabili ithalatın bilahare kabul kredili ithalata dönüştürülmesi halinde, mal mukabili ithalatta ithal müsaadesi tutarı üzerinden alınan fon kesintisi ile kabul kredili ithalatta poliçenin kabul tarihindeki TC Merkez Bankası döviz alış kurları esas alınarak poliçe tutarı üzerinden yapılacak fon kesintisi tutarı arasındaki fark ilgililerden tahsil edilir.

 Ancak, mal mukabili ithalata ilişkin ithal müsaadesinin bilhare geçerlilik süresinin temdit edilmesi ve bunu takiben ödeme şeklinin kabul kredili ödeme şekline dönüştürülmesi halinde, poliçenin kabul edildiği kur ile ithal müsaadesinin ilk düzenlendiği tarihteki kur farkı poliçe tutarı üzerinden tahsil edilir.

 Mal mukabili ödeme şekline göre yapılan ithalatla kabul kredili ithalatın sonradan
 Akreditif,
 Vesaik mukabili ödeme şekillerine dönüştürülmesi halinde, evvelce tahsil edilmiş bulunan fon kesintileri iade edilmez.
 İthalatın akreditif veya vesaik mukabili olarak başlatılması, ancak, sonradan mal mukabili veya kabul kredili ithalata dönüştürülmesi hallerinde;
 Mal mukabili ödemelerde dönüşme tarihindeki,
 Kabul kredili işlemlerde ise poliçenin kabul edildiği tarihteki TC Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınarak % 5 KKDF hesaplanır.



1.11-TEYİTLİ AKREDİTİF İŞLEMLERİNDE MUHABİR BANKA TEYİDİNİN TEMİNİ KOŞULLARI


Muhabir banka, akreditifi lehdara ihbar ederken amir bankanın talimatına dayanarak kendi teyidini de eklemiş ve böylece akreditifi açan bankanın yükünmlülüğünü yerine getireceğine dair kendisi de sorumluluk almış bulunursa bu, teyitli bir akreditif olur. Teyitli akreditifte lehdara karşı hem yabancı ülkedeki alıcının bankası hem de kendi ülkesindeki bir banka yükümlü bulunmaktadır.

Amir bankanın, teyit talimatı yerine gayrikabili rücu akreditifin, muhabiri banka tarafından açılması talimatını vermesi de mümkündür.

Teyitli ve gayrikabili rücu bir akreditifte sadece, teyidi yapan ve kendi ülkesinde bulunan bankanın mali durumunun kuvvetli ve güvenilir olması, ihracatçı için yeterli bir güvencedir. Bu banka, akreditifi ihracatçıya teyit ettikten sonra akreditif şartlarının değiştirilmesi veya iptali hususunda bir talimat alsa dahi, bu talimatı uygulamak imkanına sahip değildir.zira, akreditifi teyit eden bankanın ihracatçıya karşı olan yükümlülüğü, ithalatçı ile bankası ve bu amir banka ile kendisi arasındaki ilişkilerle ilgili olmayıp tamamen bağımsız bir nitelik taşımaktadır.

1.12-TEŞVİK TEDBİRLERİNİN UYGULANMASI ?




1.13-VESAİK MUKABİLİ İTHALAT

Vesaik mukabili ödemede mal bedeli, mallara ilişkin vesikalar gelince ve çoğu defa malların gelmesinden önce ödenir. Eğer vesikalar, malların yüklendiği gemiden çok daha hızlı olan normal postayla ve hatta çok defa uçakla gönderilmektedir. Bu ödeme şekli ithalatçı için güven vericidir. Zira alıcının, vesikaları inceleyip sipariş koşullarına uygunluğunu anlamadan herhangi bir ödeme yapması söz konusu değildir. İhracatçı, ithalatçı kadar güven altında değildir. Eğer ithalatçı, poliçeyi ödemez veya kabul etmezse mallara sahip olamaz ve ihracatçı bu bakımdan bir riskle karşılaşmayacak olsa da;satıcı için risk tamamen yok edilmiş değildir. Ağır mali yüke katlanarak yabancı ülkeye gönderdiği mallarla ilgili poliçe, (alıcının iflası, malları kabul etmemesi, ithal veya transfer izni almaması gibi)herhangi bir nedenle herhangi bir nedenle ödenmez veya kabul edilmezse satıcı, anlaşmazlığın giderilmesi için yabancı ülkede uğraşacak, geçecek süre içinde de malların bozulması, aynı fiyatla satılamaması rizikosuyla da karşılaşacaktır. Ancak, basit ve ucuz bir sistem olması nedeniyle ihracatçılar çoğunlukla bu ödeme şekli üzerinde anlaşmaya varmaktadırlar.

Bankalar vesikalı poliçeleri iştira etmekten ziyade tahsile almak isterler. Bankanın izleyeceği yol; ödemeden sorumlu bulunan ihracatçı müşterisinin mali durumuna, moralitesinin sağlamlık derecesine ve yabancı ülkedeki ithalatçı hakında muhabir bankadan alacağı ranseymana göre değişir.

1.14-MAL MUKABİLİ İTHALAT

Mal mukabili ithalat;ithalatçının satın aldığı malın bedelini o malın, satış sözleşmesinde gösterilen varma yerine gelmesinden sonra ödemesi şeklini ifade eder.

Bu ithalat şeklinde mal bedeli, satış sözleşmesinde belirlenen şartlara uygun olarak malın varışındsa; ya boşaltılmasından önce veya boşaltma yapıldıktan sonra, ya da konsinye satışlarda, ithalatçı tarafından emaneten alınan malın satışı yapıldıktan sonra ödenir.


1.15-KABUL KREDİLİ İTHALAT İŞLEMLERİ

Kabul kredisi; ithalatçının, satıcı tarafından keşide edilen poliçeyi ödemeden, sadece ödeme taahüdünde bulunarak, yani poliçeyi kabul ederek malları teslim almasına imkan sağlayan bir kredidir.

İthalatçı satın aldığı malların bedelini peşin ödemek istemez, satıcı da bu malların bedeli üzerinden düzenleyeceği poliçelerin ancak bir banka tarafından kabulü veya avalize edilmesi sağlandığı takdirde vadeli satışa razı olursa ithalatçı, kendi bankasına başvurarak satıcının keşide edeceği poliçeleri kabul etmesini veya kendisi tarafından kabul edilecek poliçelere aval vermesini isteyebilir.

Bu talep üzerine banka, bir “kabul veya aval kredisi” açmaya muvafakat ettiği takdirde satıcı, poliçeyi alıcı üzerine değil, poliçeyi kabul edecek olan bu banka üzerine keşide edecek veya satıcının alıcı üzerine keşide edeceği ve alıcının kabul imzası koyacağı poliçeya banka aval verecektir.

Poliçeyi ithalatçının kabul etmesi ticari kabulü, poliçeyi bankanın kabul etmesi veya ithalatçı tarafından kabul edilen poliçeye bankanın aval vermesi de, banka kabulünü oluşturur.

Kabul kredisinde, poliçenin banka tarafından kabul edilmesi veya poliçeye bankanın aval vermesi halinde ithalatçıya bankaca gayri nakdi bir kredi açılmış olur. Bankanın kabul ettiği veya aval verdiği poliçeyi iskonto ettirmek suretiyle ihracatçı da kolaylıkla finansman sağlamak imkanını bulur.

Kabul veya avalize edilen poliçenin, vadesinde ödenme yükümlülüğü ithalatçıya veya bankasına aittir.

1.15.1-AKREDİTİFLİ

Kabul kredili akreditif işlemleri ana hatlarıyla şu şekilde yürütülür:
I-ithalatçı ile ihracatçı arasında bir alım-satım sözleşmesi yapılır. Bu sözleşmede vesaikin, kararlaştırılan vade ile satıcı tarafından düzenlenecek poliçenin veya poliçelerin kabulü karşılığında alıcıya teslim edileceği, alıcının satıcı lehine, sözleşmeye uygun şartlarla bir akreditif açtıracağı hükmü de yer alır.
İthalatçı;
 İthalat belgesi,
 İthalat beyannamesi,
 %01 ithal harcı makbuzunun aslı veya devletçe belirlenen harçlarda harç pulu,
 akreditif açtırma talimatı,
 Kabul/aval kredili ithalat taahhütnamesi,ü
 İthal müsaadesi,
 İthal edilecek mal müsaadeya tabi ise müsaade belgesi,
 Proforma fatura,
İle bankaya başvurur. Burada; akreditif açtırma talimatının kabul kredisi şartlarını da içermesi ve kabul/aval kredili ithalat taahhütnamesinde ilgili hükümlerin yer alması gerekir.

i. II- İthalatçının verdiği belgeler ele alınarak akreditif açtırma talimatında bildirilen hususlar incelenir. Gümrük tarife ve istatistik pozisyonu (G.T.İ.P) cetveli ile müsaadeye ve fona tabi mallar, listelerinden kontrol edilir.

ii. III- Teminat tahsil edilir.

iii. IV- %100 nakitle karşılanmayan işlemlerde, poliçenin banka tarafından kabulü veya ithalatçının kabul edeceği poliçeye bankaca aval verilmesi sözkonusu ise ve kredi sözleşmesi aynı zamanda bir rehin bordrosu niteliği taşımıyorsa ithal edilecek olan malların cins ve miktarı da belirtilmek suretiyle vesaikin temsil ettiği malların bankaya rehnedildiğini gösteren bir rehin bordrosunun da müşteriden alınması gerekir.

iv. V- %100 nakitle karşılanmayan işlenlerde; müşteriye daha önce bir genel kredi sözleşmesi imzalattırılmamışsa veya imzalattırılmamış olan sözleşmedeki kredi sözleşmesi düzenlenir. Bu sözleşmede akreditif sözleşmesinde yer alan hükümler ve ayrıca, kabul/aval kredili ithalat taahhütnamesi alınmıyorsa bu taahhütnamede yer alması gereken, ilgili hükümler bulunur.

v. VI- Döviz pozisyon servisinin bağlı bulunduğu Dış İşlemler Müdürlüğü’nden provizyon alınarak, geçerli talep tarihinden itibaren 10 iş günü içinde ithal müsaadesi düzenlenir ve kabul kredili akreditif, satıcının bulunduğu ülkedeki muhabir banka aracılığı ile ve müşterinin talimatına göre mektupla, teleks, swıft veya telgrafla açılır. Bu mektup, teleks, telgraf veya swıftte kabul kredisinin vadesi, miktarı, lehdara kullandırılma şartları, ihracatçıdan hangi vesikaların alınacağı belirtilir.

vi. Teleks, telgraf veya swıftlere şifre konur. Teleks ve telgraf teyitleri muhabire ilk posta ile gönderilir. Telgrafta kredi şartları ayrıntılı şekilde belirtilmemişse telgraf teyidine küşad mektubunun aslı ile bir kopyası da iliştirilir. Küşat mektubunun, teleks veya telgrafın bir kopyası da ithalatçı müşteriye gönderilir.

vii. VII- kabul kredili akreditif mektup, teleks, telgraf veya swıfttini alan muhabir banka, akreditif mektupla mektupla açılmış bulunuyorsa amir bankanın yetkili imzalarının sirkülerdeki imzalara uygunluğunu, teleks, telgraf veya swıftle açılmışsa şifresinin doğruluğunu kontrol ettikten sonra bu mektup, teleks, telgraf veya swıftin bir kopyasını da eklemek suretiyle kabul kredisini bir mektupla lehdaraihbar eder ve kredi teyitli ise kendi teyidini de bildirir. Kabul kredisini lehdara ihbar veya teyit ettiği hakkında amir bankaya da bildirir.

1.15.2- MAL MUKABİLİ

Kabul kredili vesaik ve mal mukabili işlemlerinin yürütülmesi şekli aşağıda ana hatlarıyla açıklanmıştır.

I- İthalatçı ile ihracatçı arasında yapılan alım-satım sözleşmesinde; vesaikin, kararlaştırılan vade ile, satıcı tarafından keşide edilecek poliçenin kabulü karşılığında alıcıya teslim edileceği hükmü yer alır.

II- İthalatçı, akreditif açtırma talimatı dışında, kabul kredili akreditifli işlemlerde açıklanan konuları, akreditifle ilgili olarak ithalatçılardan bankaca istenecek belgeleri temin ederek bankaya başvurur. Bu belgeler:

 İthalat yapacak firmaların Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’ndan almaları gereken ithalat belgesi,
 Akreditif açtırma talimatı,
 İthalat beyannamesi,
 İthal müsaadesi,
 İhracatı teşvik belgesine dayalı, transit ticaret konulu ithalat ve 492 sayılı harçlar kanunu ile muafiyet tanınmış olan kurumlara ait ithalat hariç olmak üzere, ithalat işlemlerinde, ithali talep edilen malın bedelinin talep tarihindeki banka satış kurundan TL. olarak %01’i ornındaki harç makbuzunun aslı veya devletçe belirlenen haçlarda harç pulu,
 Proforma fatura,
 Arbitraj taahhütnamesi,
 Müsadeye tabi mallar listesinden yapılacak ithalatta Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca ve Müsteşarlığın yetkili kıldığı merciler tarafından verilen müsaade belgesi,
 İthalat mutemet aracılığı yapılıyorsa; “mutemetlik ithal müsaadesi” ve sanayiciyle mutemet arasında düzenlenen “mutemetlik sözleşmesi”,
 Teşvik belgesine dayanılarak yapılacak ithalatta teşvik belgesinin aslı,
 Sağlık ve Sosyal Yardım veya Tarım-Orman ve Köy İşleri Bakanlığı’ndan belge alınmasını gerektiren ithalatta ilgili Bakanlıktan alınacak belge (kalite uygunluk belgesi gibi),
 Bir kısı ilaç hammaddeleri, kimyasal maddeler ve bunların kullanıldığı müstahzarlar için Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı’ndan alınması gereken özel izin belgesi,
 Sanayicilerin kendi ihtiyaçları için yapacakları ithalatta, ithal edecekleri maddeleri tahsis amaçlarına uygun şekilde kullanacaklarına ilişkin, Sanayi Odası’nca onaylanmış sanayi taahhütnamesi.

III-Teminat tahsil edilir.
IV- Satıcı malları yükleyip sevk vesaikini gönderince banka, poliçe ve vesaiki kontrol eder. Vesaikle ithal müsaadesi ve poliçe arasında uygunluk görüldüğü ve ICC 500’e de uygunsa, kendiside bu poliçeye ithalatçı lehine avasl verir veya poliçenin vadesinde ödeneceğini garanti eder.

İthal müsaadesinin G nüshası vesaikle birlikte ithalatçıya verilir. Kabul ve aval imzalarını taşıyan poliçe de muhabire geri gönderilir.

V- Muhabir banka bu poliçeyi satıcıya verecek, satıcı da isterse; bankaca aval verilmiş olan bu poliçeyi iskonto ettirerek mal bedelini poliçenin vadesinden önce elde etmek imkanını bulacaktır.

VI- Mal mukabili ödeme şeklinde transfer talebi:

İthalatçılar mal mukabili ithalatta fiili ithal tarihinden itibaren 2 ay içinde, teminatın irad kaydedilmesi yoluyla da 2 ayı izleyen 4 ay içinde transfer talebinde bulunmak zorundadırlar.

Transfer talebinde bulunan ithalatçıdan;
 Gümrükten tasdikli mal faturası,
 Gümrük vezne makbuzu,
 CIF ithalatta orijinal sigorta poliçesi,
 Beyanname,
 Firmaya verildi ise, ithal müsaadesi T nüshası, alınır.

 Bu belgeler alındıktan sonra:
 Fiili ithal tarihinin gümrük vezne makbuzu tarihiyle uygunluğu kontrol edilerek firmanın transfere başvuru tarihinin bu fiili ithal tarihinden itibaren 2 ay içinde yapılıp yapılmadığı,
 Gümrükten tasdikli faturanın arkasındaki, gümrükçe yazılan ithal müsaadesi tarih ve numarasının banka dosyasındaki diğer suret veya T nüshası tarih ve numarası ile aynı olup olmadığı,
 Tescil tarihine göre yatırılması gereken fonların yatırılıp yatırılmadığı, incelenir.

Mal mukabili ödeme şeklinde mal bedelinin transferi:

Yapılan incelemeler tamamlandıktan ve İşlemler Müdürlüğü’nden provizyon temin edildikten sonra
 Mutabakata varılan kur üzerinden mal bedeli karşılığı TL’leri
 %01 oranında kambiyo Muamele Vergisi
 Banka Komisyonu ve Haberleşme Giderleri
 Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi

Tahsil edilerek DSB düzenlenir. Döviz satışı ithal Müsaadesinin T nüshası ve bankada kalan nüshaya (DSB’nin tarih ve numarası gösterilmek suretiyle) işlenir.

Banka kaynaklarından yapılacak transfer TL’nın tahsilini izleyen 10 iş günü içinde gerçekleştirilerek; transfer Merkez Bankası’nca gerçekleştirilecekse, mal bedelinin tahsilini izleyen 5 iş günü içinde TL’leri Merkez Bankası’ndaki özel hesaba devredilerek; DSB düzenlenmesi gerekir.

VII – Mal mukabili ödeme şeklinde ithalat hesabının kapatılması:

Orijinal fatura ve ithal müsaadesinin T nüshası üzerine transfer edilen döviz cinsi ve tutarı yazıldıktan sonra beyanname, fatura ve- mal yurt dışında sigorta ettirilmişse- orijinal sigorta belgesi DSB’ye bağlanarak bankaca saklanmak suretiyle taahhüt hesabı kapatılır.

İthalatçı mal mukabili ödeme şeklinde-uzatılan süreler dahil- ithal müsaadesinin yürürlük süresi içinde malı fiilen ithal etmek ve nakdi teminatını geri almak istediği takdirde fiili ithal tarihini izleyen 2 ay içinde yetkili bankaya başvurularak mal bedelini ithalatçıya transferini talep etmek zorundadır.

Bankalar, ilgili firma belgelemedikçe, fiili ithalin yapılıp yapılmadığını tesbit edemezler. Ancak ithal müsaadesinin yürürlükte olup olmadığını izlemeleri gerekir. Bu nedenle fiili ithalin yapılıp yapılmadığını araştırmadan ve belirlenen fiili ithal tarihine göre transfere başvuru için son günün hangi gün olacağını tesbit edilmelidir. Böylece transfer talep edildiği takdirde teminatın gecikmeksizin irat kaydedilmesi mümkün olur. Aksi takdirde gecikmeli yapılan irad kaydı nedeniyle 6183 sayılı kanun hükmülerine göre gecikme cezası uygulaması gerekecektir. Bu nedenle bankalarca 6. ayın sonuna kadar transfere başvurulup vurulmadığının izlenmesi gerekir.

Mal mukabili ithalat işlemlerinde bankalar;
 Fiili ithal tarihinden itibaren 2 ay içinde veya teminatın irad kaydı şartıyla bunu izleyen 4 ay içinde transfer için başvuruda bulunulmaması halinde
 Fiili ithalin ne zaman yapıldığının bilinmemesi halinde ise; ithal süresini izleyen 2 ay veya teminatın irad kaydı şartıyla bunu izleyen 4 ay içinde transfer için başvuruda bulunulmaması halinde 5 iş günü içinde ilgili kambiyo merciine ihbarda bulunmak zorundadır.



1.15.3 VESAİK MUKABİLİ


Vesaik mukabili ödeme şeklinde transfer talebi:

İthalatçılar, vesaik geldikten sonra hem ithal müsaadesi düzenlenmesi hem de aynı anda mal bedelinin transferi için talepte bulunabilirler. Vesaik gelmeden de ithal müsaadesi düzenlenmesi için başvurup düzenlemeden sonraki 5 ay içinde mal bedelinin transferini talep edebilirler.

Bir bankanın vesaik mukabili olarak düzenlediği ithal müsaadesine dayanılarak başka bir bankaca da mal bedeli dövizler transfer edilebilir. Ancak, bu takdirde ithal müsaadesini düzenleyen bankadan G, T nüshaları ile 4. nüshaların istenmesi gerekir. Ayrıca teminatın da transfer sırasında transferi yapan bankaya devredilmiş olması zorunluluğu vardır.

Ayrıca, vesaikin asılları, vesaik muhabir veya ihracatçı tarafından gönderilmişse gönderme yazısının bir fotokopisi de, teminatı devredecek bankadan istenmeli, transfere müracaatı sırasında da ithalatçıdan ithalat beyannamesi alınmalıdır.

Belgeler, transfer talebinde bulunan ithalatçı tarafından ibraz ediliyorsa; bu belgeler arasında sevk vesaikinin bulunup bulunmadığını incelenmeli, yoksa transfer işlemi yapılmamalıdır. İthalat vesaikinin, muhabir bankaca teslim alındığı ve malların sevk edilmek üzere yüklenmiş bulunduğu şifreli bir telgraf, teleks veya swıft ile bildirildiği takdirde de transfer yapılabilir.

Vesaik mukabili ithalatta transfere başvuru süresi ithal müsaadesinin tarihinden itibaren 5 aydır. İthal vadesinin uzatılması halinde ise transfere son başvuru tarihiithal vadesinin bitiminden 1 ay öncedir. Transfer, bu husustaki başvururnun muhaberat girişi tarihinden itibaren 10 iş günü içinde gerçekleştirilmelidir.


Vesaik mukaili ödeme şeklinde mal bedelinin transferi:

Dış İşlemler Müdürlüğü’nden provizyon temin edildikten sonra;
 Mal bedeli karşılığı TL,
 %0 oranında kambiyomuamele vergisi,
 banka komisyonu ve haberleşme giderleri,
 banka ve sigorta muamelesi vergisi,
müşteriden tahsil olunarak döviz satım belgesi düzenlenir. Döviz satışı,ithal müsaadesinin T nüshasına ve bankada kalan nüshayaişlenir.

Banka kaynaklarından yapılacak transfer, Türk Liralarının tahsilini izleyen 10 iş günü içinde gerçekleştirilecek; transfer Merkez Bankası’nca gerçekleştirilecekse, mal bedelinin tahsilini izleyen 5 iş günü içinde Türk Liraları Merkez Bankası’ndaki özel hesaba devredilerek, döviz satım belgesinin düzenlenmesi gerekir.

Vesaik mukabili ödeme şeklinde ithalat hesabının kapatılması:

İthalatçı, ithal müsaadesinin yürürlük süresinin bitiminden itibaren 3 ay içinde taahhüt kapatma belgelerini bankaya teslim etmekle yükümlüdür. Banka belgeleri inceler ve yurt dışından,transfer edilen döviz kadar mal ithal edilmiş olduğu takdirde kısmen veya tamamen ithalat teminatını ithalatçıya geri vermek suretiyle taahhüt hesabını kapatır.

İthal müsaadesinin yürürlük süresini izleyen 3 ay içinde taahhüt hesabının kapatılmaması halinde ithalat teminatı ithalat yönetmeliğinin ilgili maddesine dayanılarak irad kaydedilir ve bu tarihi izleyen 5 iş günü içinde, ilgili kambiyo merciineihbarda bulunulur.


II-İHRACAT İŞLEMLERİ

2.1- PEŞİN ÖDEME KARŞILIĞI YAPILAN İHRACAT İŞLEMLERİ

Bu ödeme şeklinde ihracat gerçekleşmesinden önce ihracatçı, ithalatçıdan mal bedelini peşin olarak tahsil etme olanağına sahip olmaktadır. Bu ödeme şeklinde ithalatçı risk altındadır. ihracatçının ise hiçbir riski

2.2- ALICI FİRMA PREFİNANSMANI KARŞILIĞI YAPILAN İHRACAT İŞLEMLERİ ?


2.3- İHRACAT AKREDİTİFİ


Uluslar arası kuralların belirtildiği vesikalı krediler için Yeknesak Teamüller ve uygulamalar ile bankacılık teammüllerine göre işlem yapılacaktır.

Akreditif alıcının belirli bir para cinsi üzerinden tayin ettiği vadede ve ietediği vesaik mukabilinde tediyede bulunması için bankasına yaptığı talep ve verdiği talimata istinaden o bankanın satıcıya verdiği yazılı bir taahhüttür. Vesikalı kredi şartlı bir taahhüt olması nedeniyle alıcı adına yapılan tediye, malların kendi mülkiyetine geçme hakkını verecek vesaik mukabilininde yapılır.

Mektupla verilen akreditif talimatlarında amir bankanın yetkili imzalarının imza sirkürlerine uygun olması, teleks, telgraf ve swıftle bildirilen akreditiflerde ise şifrelerin doğruluğunun kontrolü yapılır.

T.C. Merkez Bankası’ndan kuvertür tesisine ilişkin ihbarın gelmesi izlenir. Akreditif mektuplarındaki şifrenin mutabakatının sağlanmasından ve T.C. Merkez Bankasından kuvertür tesisine ilişkin ihbar geldikten sonra; referans defterinden numara alınır. İhracat dosyası açılır. Akreditif bildirim formu düzenlenir. 1. nüsha müşteri nüshası olup, bu nüshaya akreditif küşat mektubunun bir fotokopisi eklenir.2. nüsha muhabir bankaya gönderilir. 3. nüsha “muhasebe nüshası”dır. Sistemde akreditif açılışı yapılır.


2.3.1- İNCELENMESİ

Banka, satış sözleşmesini de görmek suretiyle gerekli bilgileri alır ve işlem yüzde yüz nakitle karşılanmayacaksa ithalatçının mali durumunu ve moralitesini, eski müşteri ise kredi durumunu inceler. İşlemin nakitle karşılanmayan kısmının, bankanın ithalatçıya tesbit ettiği veya yeniden tespit edeceği kredi ve bu yetmezse gösterilecek kefilin kredisi içinde kalması esastır.

İthal edilecek malların cinsine, sürüm, satış ve dayanma durumuna, fiyatının değişmezlik derecesine, müşterinin mali gücüne ve moralitesine, başkaca teminat gösterilip gösterilmediğine göre belirlenecek bir marj tahsil edilir. Kalan kısım için, gerekli görülürse, maddi teminat veya kefalet de alınır.

2.3.2- İHBARI

Akreditif, bankanın satıcıya hitaben yazdığı ve bankanın taahhüdünü kapsayan bir ihbar mektubu olarak kabul edilmektedir. Bu mektup ile satıcı, mektupta yazılı şartlara uygun belgeleri süresi içinde bankaya ibraz etmekle, belirtilen miktardaki parayı bankadan çekmek hakkını elde eder. Bu mektuba akreditif küşat mektubu da denir.


2.3.3- AKREDİTİFTE BANKALARCA TEYİT VERME KOŞULLARI

• Akreditif amiri banka gayrikabili rucu akreditifini teyit etmesi için diğer bir bankayı yetkili kılar ve bu bankada akreditifini teyit etmesi diğer bir bankayı yetkili kılar ve bu banka da akreditifi teyit ederse, akreditif şartlarının yerine getirilmesi ve akreditifte öngörilen vesikaların ibrazı kaydıyla, bu tür bir teyit:
i) Akreditifte vadesiz ödeme öngörülüyorsa; ödemeyi yapacağını,
ii) Akreditifte vadeli ödeme öngörülüyorsa; akreditif şartlarına göre belirlenen tarihte ödemeyi yapacağını veya ödemenin yapılacağını,
iii) Akreditifte poliçe kabulü öngörülüyorsa; poliçelerin teyit eden banka üzerine çekilmesi şartının akreditifte yer alması halinde lehdar tarafından çekilen poliçeleri kabul edeceğini veya poliçelerin akreditif amiri veya akreditifte öngörülen diğer muhataplar üzerine çekilmesi şartının akreditifte yer alması halinde poliçelerin kabulünden ve vadelerinde ödenmesinden sorumlu olacağı,
iv) Akreditifte iştira öngörülüyorsa keşidecilere veya iyi niyetli hamillerine rücu hakkı olmaksızın, teyit eden banka dışında akreditifte öngörülen diğer muhataplar veya akreditif amiri banka ve akreditif amiri üzerine çekilen vadesiz ve vadeli poliçeleri iştira edeceğini,
akreditif amiri bankanın yanısıra, teyit eden bankanın da kesin taahhüdü haline getirir.

 Amir bankaca akreditifi teyit etmeye yetkili kılınan banka bunu yapmak istemiyorsa, teyit edemeyeceğini gecikmeksizin amir bankaya bildirmek zorundadır.
 Amir banka ve varsa, teyit eden banka ile lehdarın izni olmaksızın, akreditifteki yükümlülükler değiştirilemez veya iptal edilemez.
 Bir akreditifin açılmasına, teyit veya ihbar edilmesine ilişkin olarak alınan talimatın eksik veya karmaşık olması halinde banka, lehdarı sadece akreditiften kendisine bilgi vermiş olmak için haberdar edilebilir. Bu ihbar bankaya bir sorumluluk yüklemez. Akreditif ancak açık ve tamamlayıcı bilgi alınınca teyit veya ihbar edilir.

Amir banka, açtığı akreditifi teyit etmesi için alıcının ülkesindeki muhabirine;ya akreditifi, teyit ederek ihbar etmesi şeklinde veya önce teyit etmeksizin ihbar etmesi şeklinde veya önce teyit etmeksizin ihbar etmesi ve lehdarın istemesi halinde teyit etmesi şeklinde talimat verir.

Akreditifli lehdara teyit edecek olan banka da, teyidini; ICC 500’deki kurala uyarak “muhabirimizin talimatına uyarak yukarıdaki akreditifi teyit ederiz.” Şeklinde açık bir ifade ile bildirmelidir.

2.3.4- VESAİKİN İNCELENMESİ


Vesaikin geldiği, müşteriye bir mektupla ihbar ve gelen vesaiki çekmek üzere kendisi bankaya davet edilir. Muhabirin ihtirazi kaydı (rezerv) mevcutsa bu rezerv ihbarnameye aynen kaydedilerek amirden talimat istenir.

Amir banka da vesaiki, ödemeyi yapan banka gibi, akreditif şartlarını ve ICC 500’deki kuralları gözönünde bulundurarak inceler. Gelen vesaiki akreditif şartlarına uygun ve kabul edilebilir nitelikte bulunursa, vesaiki aldığını bir mektupla muhabirine bildirir ve bu bankayı ibra eder. Muhabirin rezervi varsa bu rezerv hakkında amirden talimat istendiği de, bu mektupta bildirilmelidir.

Muhabir, lehdara karşı hiçbir ihtirazi kayıt ileri sürmediği halde amir banka, vesaikin akreditif şartlarına uygun ve kabul edilebilir ve bu bankayı ibra eder. Muhabirin rezervi varsa bu rezerv hakkında amirden talimat istendiği de, bu mektupta bildirilmelidir.

Amir, akreditif şartlarına uymayan vesaiki kabul ettiği takdirde kendisinin bu husustaki istekleri yazılı olarak alınır. Ödemeyi yapan banka ibra edilir.

Eksik vesaik akreditif amiri tarafından da kabul edilmezse, ödemeyi yapan bankaya geri gönderilir. Akreditifin kuvertürü tesis edilmiş bulunuyorsa, bu paranın geri alınması için de muhabir banka nezdinde girişimde bulunulur. Amir bankaya rezervli vesaik gönderen muhabir banka, römiz mektubuna, belirli bir süre içinde kabul edilmediği bildirilmeyen vesaikin kabul edilmiş sayılacağı hususunda bir kayıt koyar. Amir banka bu süre içinde akreditif amirinden gerekli talimatı alarak rezerv hakkındaki görüşünü bildirmek zorundadır.

Bankanın, muhabiri nezdinde alacaklı hesabı yoksa ve muhabir banka ödemeyi, amir banka lehine açtığıbir kurye kredisine dayanarak yapmış bulunuyorsa, gelen vesaik kabul edilebilir nitelikte görüldüğü takdirde, amir banka borçlandığı dövizin transferini gecikmeksizin yapar.


2.3.5- AKREDİTİF ŞARTLARINA GÖRE İHRACAT BEDELİNİN ÖDENMESİ

ihracat bedelini ödeyecek olan banka ilk önce şu noktalara dikkat etmesi gerekir:
i) Akreditifi açan banka bu akreditife dayanarak çekilecek poliçeleri veya ibraz edilecek vesaiki ödemekle yükümlü mü?
ii) Kendi bankasının bu akreditife dayanarak ödeme yapma yetkisi var mı?
iii) Mallar yükleme vadesi içinde yüklendi mi?
iv) Akreditif gayrikabili rucu ise vadesinin geçip geçmediğine bakılması,
v) Akreditif kabili rucu ise iptal edildiği hakkında bir ihbar alınıp alınmadığı,
vi) Akreditif mektupla açılmışsa amir bankanın bu mektuptaki imzaları sirkülerindekilere uyup uymadığı, teleks, telgraf veya swıftle açılmışsa şifresi doğru mu?
vii) Poliçe veya ibraz edilen vesaik tutarı akreditif limiti içinde kalıyor mu?
viii) Poliçe usulüne veakreditif şartlarına uygun olarak düzenlenmiş midir, yetkili imzaları taşıyor mu?
ix) Poliçeye “.............bankasının ................numaralı akreditifine dayanılarak çekilmiştir.” Şeklinde bir şerh verilerek akreditifle ilişkisi belirtilmiş midir?
x) Konşimento, sigorta poliçesi, fatura ve akreditif şartlarına göre ibrazı gereken diğer vesikalar tamam mıdır? Bunlar usullerine ve akreditif şartlarına, akreditifte belirtilmeyen hususlarda ICC 500 kurallarına uygun şekilde düzenlenmiş midir? Faturada gösterilen emtia, cins ve miktar itibariyle akreditifte gösterilen mala uyuyor mu?
xi) Vesikaların ciroları akreditif şartlarına uygun şekilde yapılmış mıdır?

Malların nakliyat sigortası, FOB satışlarda olduğu gibi, amirin ülkesinde yapılacaksa akreditif lehdarı malları sevk edince akreditifi açan bankaya veya akreditif amirine; yüklenen malın miktarını, değerini, taşıma aracının adını, vagon veya plaka numarasını, akreditif numarasını ve yükleme tarihini bildiren bir teleks veya telgraf göndermekle yükümlüdür.

Akreditifi açan banka bu teleks veya telgrafı alınca flotan sigorta poiçesinin kesinleştirilmesi için sigorta şirketine talimat verir ve durumu, akreditif amiri olan müşterisine bildirir.

Sigorta şirketi bir zeilname ile flotan sigortayı kesinleştirir. Sigorta kesinleştirirken, yükleme yerinin uzaklığı ve taşıma aracının çeşidi gözönünde bulundurularak yolda geçebileceği hesaplanan süreye malların gümrüklerde bekleme süresinin de eklenmesi suretiyle sigorta vadesi tesbit edilir.

Ödemeyi yapacak olan muhabir banka, vesaikin akreditif şartlarına ve yukarıda saydığımız noktalara uygun olduğunu tesbit ettince amir bankanın rambursman sağlar ve vesaik bedelini lehdara öder.

2.3.6- İHRACAT HESABININ KAPATILMASI

İhracat bedelinin HDTM’nın ihracat genelgesinde belirlenen süreler içerisinde yurda getirilip, bankalarca alışının yapılması ve DAB’ın düzenlenmesiyle ihracat hesabı kapatılmış olur.

İhracat dosyasına aşağıdaki belgeler klase edilir:
 Döviz alım belgesinin bir fotokopisi,
 Gümrük Çıkış Beyannamesi’nin banka nüshası ve ekleri,
 Sevk belgelerinin 1 takım sureti,
 Mal bedelinden herhangi bir mahsup yapıldıysa bunu kanıtlayan Döviz Satım Belgesinin aslı,
 Sisteme bilgi girişinde kullanılan formların servis nüshaları.

2.4- VESAİK MUKABİLİ İHRACAT

satıcı ile alıcı arasında belli derecede bir güven bulunduğu durumlarda kullanılan bir ödeme şeklidir. Bu nedenle bir bankanın ödeme taahhüdü söz konusu değildir.

Satıcının, malı yükledikten sonra kendisi veya ülkesindeki bir banka aracılığıyla, sevk vesaikini, alıcının ülkesindeki bir bankaya, mal bedelinin transferinden sonra alıcıya teslim edilmesi koşuluyla gönderdiği veya alıcının kabul edeceği bir poliçe karşılığında teslim edilmesine olanak sağlayan bir ödem şeklidir.

Firma yaptığı ihracata ait belgeleri bir talimat mektubu ekinde ibraz eder. Talimat mektubunda; ilişiğinde bulunan belgelerin dökümü ve nüsha adedi, GÇB’nin tarihi ve numarası, ithalatçının adı, ünvanı, adresi, mal bedeli ve mal bedelinin ne şekilde tahsil edileceği, tahsil edilecek bedelin ihracatçıya ne şekilde ödeneceği, arada bir komisyoncu olup olmadığı ve eğer varsa komisyonun miktarı ve ödeme şeklini içermesi gerekmektedir.

Şubeye ibraz edilen vesaik, talimat mektubundaki bilgilerle ve kendi içinde uyumlu olmalıdır. Bunun için, belgelerin tanzim yeri, tarihi, kim ve hangi firma tarafından düzenlenmiş olduğu, bu belgelerdeki mal cinsi, ağırlığı, markası, teslim şekli, gönderilenin adı, adresi, nakliye aracının plakası, sevk ve varış yerleri gibi bilgiler kontrol edilir.

Ayrıca, GÇB şubeye geldiğinde GÇB’de gösterilen ihracatçı ile vesaiki ibraz eden ihracatçı aynı olmalı beyannamede kayıtlı malın FOB kıymeti, faturadaki FOB kıymete eşit olmalıdır. Satış CI veya CIF ise, sigorta poliçesi de sevk evrakıiçinde olmalıdır. Faturada teslim şekli mutlaka gösterilmelidir.

Vesaik mukabili ihracat işlemlerinde müşteri talimatı esas olduğundan, söz konusu talimatta isteniyorsa, yukarıda sayılan maddeler çerçevesinde saptanan herhangi bir eksiklik düzeltilmese dahi, vesaik muhabire olduğu gibi gönderilmelidir.

İhracatçının vesaikle birlikte muhatabı ithaltçı olan bir poliçe ibraz etmesi halinde; poliçenin arkasına “pay to the order of (muhabir banka adı)” yazılıp yetkililerce imzalanarak ciro edilir ve diğer vesaikle muhabire gönderilir.

2.5- MAL MUKABİLİ İHRACAT

Satıcının alıcıya sonsuz güveni olması durumunda kullanılan mal mukabili ihracat, vesaikin, alıcıya bedelsiz teslim koşuluyla veya alıcının kabul edeceği bir poliçe karşılığında teslim edilmesine olanak sağlayan bir ödeme şeklidir.

Firma yaptığı ihracata ait belgeleri doğrudan ithalatçıya gönderebileceği gibi bedelsiz teslim koşuluyla da gönderebilir. Bu takdirde firma yaptığı ihracata ait belgeleri bir talimat mektubu ekinde ibraz eder. Talimat mektubunda; ilişiğinde bulunan belgelerin dökümü ve nüsha adedi, GÇB’nin tarih ve numarası, ithalatçının adı, ünvanı, adresi, mal bedeli ve mal bedelini ne şekilde tahsil edileceği, tahsil edilecek bedelin ihracatçıya ne şekilde ödeneceği, arada bir komisyoncu olup olmadığı ve eğer varsa komisyonun miktarı ve ödeme şeklinin belirtilmesi gerekir.

Şubeye ibraz edilen vesaik, talimat mektubundaki bilgilerle ve kendi içinde uyumlu olmalıdır. Bunun için, belgelerin tanzim yeri, tarihi, kim ve hangi firma tarafından düzenlenmiş olduğu, bu belgelerdeki mal cinsi, ağırlığı, markası, teslim şekli, gönderilenin adı, adresi, nakliye aracının plakası, sevk ve varış yerleri gibi bilgiler kontrol edilir.

Ayrıcı, GÇB şubeye geldiğinde GÇB’nde gösterilen ihracatçı ile vesaiki ibraz eden ihracatçı aynı olmalı,beyannamede kayıtlı malın FOB kıymeti, faturadaki FOB kıymete eşit olmalıdır. Satış CI veya CIF ise, sigorta poliçesi de sevk evrakı içinde olmalıdır. Faturada teslim şekli mutlaka gönderilmelidir.

Mal mukabili ihracat işlemlerinde müşteri talimatı esas olduğundan, söz konusu talimatta isteniyorsa, yukarıda belirttiğimiz konuda saptanan herhangi bir eksiklik düzeltilmese dahi, vesaik muhabire olduğu gibi gönderilmelidir.

İhracatçının vesaikle birlikte muhatabı ithalatçı olan bir poliçe ibraz etmesi halinde; poliçenin arkasına “pay to the order of ( muhabir banka adı) yazılıp yetkililerce imzalanarak ciro edilir ve diğer vesaikle beraber muhabire gönderilir.

2.6- KREDİLİ İHRACAT

Kredili ihracat , mal bedellerinin malın alıcısının eline geçmesinden sonra ve ihracat bedellerinin normal ödeme sürelerini aşacak şekilde ödenmesine olanak sağlayan bir satış şeklidir.

Kanun gereği, yalnızca vergi iadesinden yararlanan sınai ürünler ile komple tesislerin kredili ihracı mümkün olup, söz konusu malların kredili olarak satışı, mal bedeli dövizlerin, fiili ihraç tarihinden itibaren en geç 3 yıl içinde ( gemilerde 8 yıl içinde) ödenmesi kaydıyla yapılabilir.

Belirlenen mallar veya vadeler dışında kalan kredili olarak ihraç edilebilecek diğer mallar ile ödeme güçlükleri içinde bulunan ülkelere yapılacak kredili ihracat müracatları, ilgili meslek kuruluşlarınca Müşteşarlığa iletilecek ve Müsteşarlık’ça incelenerek sonuçlandırılacaktır.

2.7- KABUL KREDİLİ İHRACAT

Satın aldığı mal bedelini ithalatçı tarafından malı teslim aldığı sırada değil, belirlenen bir vade içinde ödeneceğini satıcıya garanti etmek üzere açılan ve lehdarın ibraz edeceği vadeli bir poliçenin bankaca kabulü veya avalize edilmesi suretiyle gerçekleşecek olan bir çeşit akreditiftir.

2.7.1- ÖZELLİKLERİ ( ÖDEME ŞEKİLLERİNE GÖRE) ?


2.7.2- POLİÇE KABUL AVALİNDE DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR ?

2.8- DÖVİZLİ ÇEKLE ÖDENEN İHRACAT BEDELİ ALIŞ İŞLEMLERİ ?

2.9- FİİLİ İHRAÇTAN SONRA EFEKTİF OLARAK YURDA GETİRİLEN İHRACAT BEDELİNİN ALINIŞI ?

2.10- MAHSUP İŞLEMLERİ ?

III- KREDİLER

3.1- BORÇLU CARİ HESAP TÜRÜ KREDİLERİN AÇILMASI VE KULLANDIRILMASI

3.2- İSKONTO VE İŞTİRA İŞLEMLERİ

3.3- TEMİNAT MEKTUPLARI

Bankaların muayyen bir işin gerçekleştirilmesini, bir malın teslimini veya bir borcun ödenmesini muhataba taahhüt eden müşterisinin, bu taahhüdün önceki muhatap tarafından saptanan koşullara uygun olarak yerine getirilmemesi halinde belirli bir paranın, banka tarafından muhataba ödeneceğini garanti altına alan belgelerdir.

3.4- TL TEMİNAT MEKTUPLARINA İLİŞKİN İŞLEMLER

3.5- KONTROGARANTİLER

Bu garanti türünde, yabancı ülkelerde ihalelerin ilanına ilişkin olup, rekabet ortamı yaratmaya ve açılacak ihalelere, yerli istekliler yanısıra yabancı isteklilerin de katılmalarını sağlamaya yöneliktir.

Örneğin; Türkiye’de açılacak bir ihaleye, Türkiye’deki bir gerçek veya tüzel kişinin gerekli teminatı yatırarak girmesi oldukça kolay iken, yabancı ülkelerdeki isteklilerin binlerce kilometrelik yolları katedip Türkiye’ye gelmeleri çok zordur. Peki bu durumda ne yapabilirler? İşte bu durumdaki yabancı istekli, ülkesindeki bir bankaya gidecek, Türkiye’deki ihaleden söz ederek, ihaleye katılabilmesi için bir formül bulunmasını isteyecektir. Bankadaki meslektaşımız ise, kendi bankasının öngördüğü koşulları yerine getirmek suretiyle, Türkiye’de iyi çalıştığı bir muhabirine teleks, telgraf, mektup veya swıft şeklinde hazırlayacağı bir mesajı aktaracaktır.

Çok basit bir şekilde olmasına karşın, muhabir banka tarafından Türkiye’deki bankaya gönderilen böyle bir mektup , telgraf, teleks veya swıft üzerine, Türkiye’deki banka gelen bu taahhüdü iyice inceleyip herhangi bir pürüz olmadığına inandıktan sonra, istenilen teminat mektubunu düzenleyerek muhataba iletir.

İşte, yabancı bankaların veya benzeri kredi kurumlarının, bu tür işlere aracı olmak üzere Türkiye’deki bankalara göndermiş oldukları telgraf, teleks, mektup veya swıftlere kontrgaranti-mukabil kefalet-karşı kefalet denir.

3.6- TEMİNAT MEKTUBU DEĞİŞİKLİKLERİ

3.7- TEMİNAT MEKTUBU İADELERİ

IV-DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNE YÖNELİK KREDİLER

4.1- PREFİNANSMAN KREDİLERİ

İhracat, ve döviz kazandırıcı işlemlerle ilgili mal ve hizmet alımının finansmanında kullanılmak üzere firmalarca yurt dışındaki alıcıdan veya uluslar arası kuruluşlardan döviz veya efektif olarak saplanıp Bakanlıkça uygun görülecek bankalar aracılığı ile TL olarak kullanılan, anapara, faiz ve giderlerinin ihracat ve döviz kazandırıcı işlemlerden sağlanan dövizlerle ödenmesi gereken döviz kredileridir.

Prefinansman kredilerini diğer döviz kredilerinden ayıran hususlar şunlardır:
 Prefinansman kredilerinde azami vade, 1 yıldır. Diğer döviz kredilerinde ise azami vade sınırı yoktur. Ancak bankalar diğer döviz kredilerini de ihracatçılara, özel bir izin alınmış olmadıkça 1 yıl gibi kısa vadeyle kullandırmaktadırlar.
 Prefinansman kredilerinin döviz olarak kullandırılması mümkün değildir. Prefinansman dövizi ihracatçı firmaya, kullandırıldığı tarihteki alış kuru üzerinden TL’na çevrilmek suretiyle, TL olarak ödenebilir.

 Diğer döviz kredilerinin ise, TL olarak kullandırılabileceği gibi döviz tahsisi yapılmış olan ihracatçı firmalara döviz olarak da kullandırılması mümkündür.

 Prefinansman kredilerinin kaynağı, yabancı bankalardan sağlanan fonlardır.

 Diğer döviz kredilerinin kaynağı ise döviz tevdiat hesaplarından oluşan fonlar ve bankanın döviz pozisyonudur.

 Kullanılan prefinansman kredisi karşılığında ihracat yapılmışsa bu prefinansman kredisi, süresi içinde gelen ihracat dövizlerinin mahsubu suretiyle kapatılabilir. İhracat yapılamaz veya süresi içinde gelen ihracat dövizlerinin mahsubu suretiylekapatılabilir. İhracat yapılmaz veya süresi içinde gelen ihracat dövizleri ile prefinansman kredisi kapatılamaz ise; iade sırasında döviz, satış kurundan tahsil edilir.

Diğer döviz kredileri TL olarak kulandırılmış bulunuyorsa, kredi dövizle de kapatılamak isrense mahsup yapılamaz. Gelen dövizlerin önce alış kurundan alışının, sonra dasatış kurundan tahsil edilir.

Döviz olarak kullandırılmış bulunan döviz kredilerinin ise, süresi içinde yurda getirilmesi zorunlu dövizler ve yurda getirilmesi zorunlu dövizler dışındaki dövizler ile, mahsup yapılarak, kapatılması mümkündür.

Prefinansman veya döviz kredilerinin istisnaen TL olarak geri ödenmesi halinde ise geri ödeme tarihinden satış kurunun esas alınması gerekir.

4.1.1- KULLANDIRMA KOŞULLARI


Türk Parası Kıymetini Koruma Kararının 19. maddesi gereğince prefinansman kredilerinin:

i) Doğrudan doğruya ihracatçı veya döviz kazandırıcı hizmetleri yapanlar tarafından;
• Malın veya hizmetin yurt dışındaki alıcısından (alıcı firma prefinansmanı),
• Uluslar arası piyasalardan, sağlanmasına veya,
ii) Bankalarca sağlanmak suretiyle ihracatçılara ve döviz kazandırıcı hizmetleri yapanlara kullandırılmasına, imkan vermektedir.

4.1.2- GERİ ÖDENMESİ

Prefinansman kredisi ( faiz, komisyon ve giderler dahil) ihracat için ihracattan elde edilen dövizlerle, döviz kazandırıcı işlemler için sağlanmışsa döviz kazandırıcı işlemler için sağlanmışsa döviz kazandırıcı işlemlerden elde edilen dövizlerle ödenir.

4.1.3 TAAHHÜT KAPATILMASI

Prefinansman kredisi ( faiz, komisyon ve giderler dahil) ihracat için ihracattan elde edilen dövizlerle, döviz kazandırıcı işlemler için sağlanmışsa döviz kazandırıcı işlemler için sağlanmışsa döviz kazandırıcı işlemlerden elde edilen dövizlerle ödenir.


4.2- DÖVİZ KREDİLERİ

İhracat, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı faaliyetlerin finansmanında kullanılmak kullanuılmak üzere, kullanılan, kredi tutarı faizi ve masrafları kadar ihracat taahhüdü olan, bu nedenle Vergi Resim Harç İstisnası uygulanan, 18 ay vadeli kredilerdir.

4.2.1- KREDİNİN AÇILIŞI

I. Kredinin Döviz olarak kullandırımı:
II. İhracatı teşvik belgesi, VRHİB, DİİB alınmış olmalı ve bu belgede döviz tahsisinin öngörülmesi gerekir.
III. İhracat, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı faaliyetlerde bulunanlara, bu faaliyetlerle ilgili döviz tahsisi murat işlemlerde kullandırılır.

IV. Kredinin TL olarak kullandırımı:
V. Yukarıda belirtilen hususların dışında döviz kredileri TL olarak kullandırılır. Döviz olarak muhasebeleştirilir. Kullandırım sırasında herhangi bir belge (DİİB, VRHİB vs.) gerekmez. Kredi ihracatın finansmanına kullandırılır. İhracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı faaliyetlerin finansmanı için de kullandırılabilir.

VI. 4.2.2- KULLANDIRILMASI
VII. Kredinin Döviz olarak kullandırımı:
VIII. İhracatı teşvik belgesi, VRHİB, DİİB alınmış olmalı ve bu belgede döviz tahsisinin öngörülmesi gerekir.
IX. İhracat, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı faaliyetlerde bulunanlara, bu faaliyetlerle ilgili döviz tahsisi murat işlemlerde kullandırılır.

X. Kredinin TL olarak kullandırımı:
XI. Yukarıda belirtilen hususların dışında döviz kredileri TL olarak kullandırılır. Döviz olarak muhasebeleştirilir. Kullandırım sırasında herhangi bir belge (DİİB, VRHİB vs.) gerekmez. Kredi ihracatın finansmanına kullandırılır. İhracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı faaliyetlerin finansmanı için de kullandırılabilir.


4.2.3- GERİ ÖDENMESİ

Belgesiz kredilerde;
İhracat taahhüdü fiili ihracatın kredi süresi içinde gerçekleştirmesi suretiyle yerine getirilir. Kredinin alınmasından sonra en geç 18 aylık süre içerisinde ihracatın yapılmış olması şarttır. İhracat taahhütlerinin yerine getirildiğinin kanıtlanması için tebliğde belirtilen süreyi (18 ay ) takiben en geç 30 gün içinde gümrük beyannamesi aslının kredi kullandıran bankaya ibrazı gerekir. İbraz edilen gümrük beyannamesi aslının kredi kullandıran bankaya ibrazı gerekir. İbraz edilen gümrük beyannamesi üzerine kredinin referans numarasıyla taahhüde sayılan kısmı da belirtilerek kredi taahhüdüne sayıldığına ilişkin bir not konulup, fotokopileri dosyada saklanır. iHracat taahhüdü kapatılırken DAB istenmez. Ancak, bavul ticaretinde DAB ibrazı şarttır.

Kredi bazında yerine getirilmesi gereken ihracat taahhüdü, kredinin en yüksek seviyeye ulaştığı tutara, tahakkuk ettirilen faiz komisyonların ilavesiyle bulunur.

Kredinin vadesi 18 aydan kısa ise, kredinin vadesi ile 18 aya kadar olan sürede yapılan ihracatlar da taahhüde sayılır.

Belgeli Kredilerde,

VRKİB veya DİİB’lerin taahhütleri yerine getirilmişse, bu belgelerde tarif edilen hizmet ihracı ile harç sayılan satış ve teslimlerin finansmanında kullanılan TL döviz kredilerinin ihracat taahhütlerinin yerine getirilmiş olduğu kabul edilir. Belgede kayıtlı taahhüt tutarı kadar kredi kullandırılır.

Belgeli kredilerde kredi ile ilgili ihracat taahhünün kapatılması, DİİB veya VRHİB’nin kapatılması ile mümkündür. Bir başka değişle, kredi ile ilgili ihracat taahhüdü, belgenin akibetine bağlı olarak kapatılır. Belgenin taahhüdü kapatılmış ise kredinin taahhüdü de kapatılmış olur.

DİİB, ihracatçı birliklerince VRHİB TCMB’nca kontrol edilerek kapatılır. Bankalara gönderilir.

4.3- HARİCİ GARANTİLER

a) yurt içine yönelik garanti mektupları: Lehdarın yurt içinde bulunduğu ve yurt dışında bulunan amirin talimatı üzerine düzenlenen bir kontrgaranti altında lehdara yönelik olarak düzenlenen garanti mektuplarıdır.

Yurt dışı muhabir bankanın, bizden yalnızca iletmemizi istediği bir doğrudan garantinin, tarafımızca düzenlenen ikinci bir garanti mektubu olmayacağına dikkat edilmelidir. Bununla birlikte değişenin yalnızca, yurt dışından alınan bir garanti ile karşı karşıya bulunulması olduğu unutulmamalıdır.

b) Yurt dışına yönelik garanti mektupları: “Dış Garanti” olarak adlandırılan türdür. Lehdar yurt dışında, amir ise yurt içindedir. Ancak, ayrık bir durum olarak, lehdarın ve amirin yurt dışında bulunduğu işlemler için düzenlenebilecek garanti mektupları da bu başlık altında düşünülmelidir.


4.3.1- KREDİ TAHSİSİ KOŞULLARI

4.3.2- KULLANDIRILMASI

4.3.3- TASFİYESİ (TAZMİNİ)

Ledar ancak amir edimini gereğince yerine getirmediğinde garanti altında kendisine ödeme yapılmasını isteyebilir ve bu istemini garantinin vadesi sona erdikten sonra yapamaz.

Ayrıca, istem kesinlikle garantide yer verildiği gibi uygun biçimde yapılmalıdır. Tersi durumda, istemin dikkate alınmayacağı açıktır. Bu konuda dikkati çeken en önemli nokta; ilgilki olduğu işlemden Bğımsız olan ve garantinin koşulsuz ve dönülmez ödeme yükümlülüğünü içeren garanti mektubunun lehdar tarafından haksız bir biçimde kullanarak tazmin isteminde bulunulmasıdır. Böyle bir durumda, bağımsızlık dikkate alındığında tazmin isteminin yerine getirilmesinin gerektiğ doğal olmakla birlikte, amirin daha önce mahkeme aracılığıyla ödeme yasağı koydurması bankanın tazmin istemini yerine getirmesini önleyecektir. Ancak, garantinin hangi ülkenin hukukuna göre işlem göreceği bu noktada önemli bir rol oynayacaktır. Tazmine bir seçenek olarak, lehdarın zaman zaman süre uzatımı isteminde bulunduğu da görülebilir. Doğaldır ki, bu istem de vade gününden sonra garantöre ulaşırsa geçerli sayılmayacaktır.


4.4- KABUL/ AVAL KREDİLERİ

Aval kredisinde, bankanın alıcı tarafından kabul edilen poliçeye aval verilmesi söz konusudur.

Kabul kredisinde ise banka, aval kredisinde kefil kabul kredisinde ise bir asıl borçlu olarak satıcıya karşı poliçenin vadesinde ödeneceğini alıcı hesabına garanti etmektedir. Bu nedenle her iki halde de bankaca alıcıya bir gayrinakdi kredi açılması söz konusudur.

Aval ve kabul kredilerinde alacağın vadeli olması ve bu kredilerin teminatını oluşturan malların vadeden önce alıcıya teslim edilmesi söz konusu kredilerin riskinin diğer kredilere nazaran daha dikkatli tahlil edilmesi gerektirir.

Gerek aval gerek kabul kredileri bankaların gayrinakdi kredileri içinde yer alır. Aval ve kabul kredileri, muhtemel borç “contıngent lıabılıty” olarak bankaların nazım hesaplarında izlenir. Öte yandan poliçe, ihracatçı tarafından ithalatçının bankası üzerine keşide edilecek yerde, anlaşmaya göre, doğrudan doğruya ithalatçı veya satıcının bankası üzerine de çekebilir. Bu durumda poliçenin, muhatap sıfatıyla ya ithalatçı ya satıcının bankası tarafından kabul edilmesi söz konuısudur.


4.4.1- TAHSİSİ

4.4.2- KULLANDIRILMASI

Akreditif olarak kullandırılması:

Kabul kredili akreditif işlemleri ana hatlarıyla şu şekilde yürütülür:
I-ithalatçı ile ihracatçı arasında bir alım-satım sözleşmesi yapılır. Bu sözleşmede vesaikin, kararlaştırılan vade ile satıcı tarafından düzenlenecek poliçenin veya poliçelerin kabulü karşılığında alıcıya teslim edileceği, alıcının satıcı lehine, sözleşmeye uygun şartlarla bir akreditif açtıracağı hükmü de yer alır.
İthalatçı;
 İthalat belgesi,
 İthalat beyannamesi,
 %01 ithal harcı makbuzunun aslı veya devletçe belirlenen harçlarda harç pulu,
 akreditif açtırma talimatı,
 Kabul/aval kredili ithalat taahhütnamesi,ü
 İthal müsaadesi,
 İthal edilecek mal müsaadeya tabi ise müsaade belgesi,
 Proforma fatura,
İle bankaya başvurur. Burada; akreditif açtırma talimatının kabul kredisi şartlarını da içermesi ve kabul/aval kredili ithalat taahhütnamesinde ilgili hükümlerin yer alması gerekir.

II- İthalatçının verdiği belgeler ele alınarak akreditif açtırma talimatında bildirilen hususlar incelenir. Gümrük tarife ve istatistik pozisyonu (G.T.İ.P) cetveli ile müsaadeye ve fona tabi mallar, listelerinden kontrol edilir.

III- Teminat tahsil edilir.

IV- %100 nakitle karşılanmayan işlemlerde, poliçenin banka tarafından kabulü veya ithalatçının kabul edeceği poliçeye bankaca aval verilmesi sözkonusu ise ve kredi sözleşmesi aynı zamanda bir rehin bordrosu niteliği taşımıyorsa ithal edilecek olan malların cins ve miktarı da belirtilmek suretiyle vesaikin temsil ettiği malların bankaya rehnedildiğini gösteren bir rehin bordrosunun da müşteriden alınması gerekir.

V- %100 nakitle karşılanmayan işlenlerde; müşteriye daha önce bir genel kredi sözleşmesi imzalattırılmamışsa veya imzalattırılmamış olan sözleşmedeki kredi sözleşmesi düzenlenir. Bu sözleşmede akreditif sözleşmesinde yer alan hükümler ve ayrıca, kabul/aval kredili ithalat taahhütnamesi alınmıyorsa bu taahhütnamede yer alması gereken, ilgili hükümler bulunur.

VI- Döviz pozisyon servisinin bağlı bulunduğu Dış İşlemler Müdürlüğü’nden provizyon alınarak, geçerli talep tarihinden itibaren 10 iş günü içinde ithal müsaadesi düzenlenir ve kabul kredili akreditif, satıcının bulunduğu ülkedeki muhabir banka aracılığı ile ve müşterinin talimatına göre mektupla, teleks, swıft veya telgrafla açılır. Bu mektup, teleks, telgraf veya swıftte kabul kredisinin vadesi, miktarı, lehdara kullandırılma şartları, ihracatçıdan hangi vesikaların alınacağı belirtilir.

Teleks, telgraf veya swıftlere şifre konur. Teleks ve telgraf teyitleri muhabire ilk posta ile gönderilir. Telgrafta kredi şartları ayrıntılı şekilde belirtilmemişse telgraf teyidine küşad mektubunun aslı ile bir kopyası da iliştirilir. Küşat mektubunun, teleks veya telgrafın bir kopyası da ithalatçı müşteriye gönderilir.

VII- kabul kredili akreditif mektup, teleks, telgraf veya swıfttini alan muhabir banka, akreditif mektupla mektupla açılmış bulunuyorsa amir bankanın yetkili imzalarının sirkülerdeki imzalara uygunluğunu, teleks, telgraf veya swıftle açılmışsa şifresinin doğruluğunu kontrol ettikten sonra bu mektup, teleks, telgraf veya swıftin bir kopyasını da eklemek suretiyle kabul kredisini bir mektupla lehdaraihbar eder ve kredi teyitli ise kendi teyidini de bildirir. Kabul kredisini lehdara ihbar veya teyit ettiği hakkında amir bankaya da bildirir.

Mal Mukabili olarak:

Kabul kredili vesaik ve mal mukabili işlemlerinin yürütülmesi şekli aşağıda ana hatlarıyla açıklanmıştır.

I- İthalatçı ile ihracatçı arasında yapılan alım-satım sözleşmesinde; vesaikin, kararlaştırılan vade ile, satıcı tarafından keşide edilecek poliçenin kabulü karşılığında alıcıya teslim edileceği hükmü yer alır.

II- İthalatçı, akreditif açtırma talimatı dışında, kabul kredili akreditifli işlemlerde açıklanan konuları, akreditifle ilgili olarak ithalatçılardan bankaca istenecek belgeleri temin ederek bankaya başvurur. Bu belgeler:

 İthalat yapacak firmaların Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’ndan almaları gereken ithalat belgesi,
 Akreditif açtırma talimatı,
 İthalat beyannamesi,
 İthal müsaadesi,
 İhracatı teşvik belgesine dayalı, transit ticaret konulu ithalat ve 492 sayılı harçlar kanunu ile muafiyet tanınmış olan kurumlara ait ithalat hariç olmak üzere, ithalat işlemlerinde, ithali talep edilen malın bedelinin talep tarihindeki banka satış kurundan TL. olarak %01’i ornındaki harç makbuzunun aslı veya devletçe belirlenen haçlarda harç pulu,
 Proforma fatura,
 Arbitraj taahhütnamesi,
 Müsadeye tabi mallar listesinden yapılacak ithalatta Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca ve Müsteşarlığın yetkili kıldığı merciler tarafından verilen müsaade belgesi,
 İthalat mutemet aracılığı yapılıyorsa; “mutemetlik ithal müsaadesi” ve sanayiciyle mutemet arasında düzenlenen “mutemetlik sözleşmesi”,
 Teşvik belgesine dayanılarak yapılacak ithalatta teşvik belgesinin aslı,
 Sağlık ve Sosyal Yardım veya Tarım-Orman ve Köy İşleri Bakanlığı’ndan belge alınmasını gerektiren ithalatta ilgili Bakanlıktan alınacak belge (kalite uygunluk belgesi gibi),
 Bir kısı ilaç hammaddeleri, kimyasal maddeler ve bunların kullanıldığı müstahzarlar için Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı’ndan alınması gereken özel izin belgesi,
 Sanayicilerin kendi ihtiyaçları için yapacakları ithalatta, ithal edecekleri maddeleri tahsis amaçlarına uygun şekilde kullanacaklarına ilişkin, Sanayi Odası’nca onaylanmış sanayi taahhütnamesi.

III-Teminat tahsil edilir.
IV- Satıcı malları yükleyip sevk vesaikini gönderince banka, poliçe ve vesaiki kontrol eder. Vesaikle ithal müsaadesi ve poliçe arasında uygunluk görüldüğü ve ICC 500’e de uygunsa, kendiside bu poliçeye ithalatçı lehine avasl verir veya poliçenin vadesinde ödeneceğini garanti eder.

İthal müsaadesinin G nüshası vesaikle birlikte ithalatçıya verilir. Kabul ve aval imzalarını taşıyan poliçe de muhabire geri gönderilir.

V- Muhabir banka bu poliçeyi satıcıya verecek, satıcı da isterse; bankaca aval verilmiş olan bu poliçeyi iskonto ettirerek mal bedelini poliçenin vadesinden önce elde etmek imkanını bulacaktır.

VI- Mal mukabili ödeme şeklinde transfer talebi:

İthalatçılar mal mukabili ithalatta fiili ithal tarihinden itibaren 2 ay içinde, teminatın irad kaydedilmesi yoluyla da 2 ayı izleyen 4 ay içinde transfer talebinde bulunmak zorundadırlar.

Transfer talebinde bulunan ithalatçıdan;
 Gümrükten tasdikli mal faturası,
 Gümrük vezne makbuzu,
 CIF ithalatta orijinal sigorta poliçesi,
 Beyanname,
 Firmaya verildi ise, ithal müsaadesi T nüshası, alınır.

Bu belgeler alındıktan sonra:
 Fiili ithal tarihinin gümrük vezne makbuzu tarihiyle uygunluğu kontrol edilerek firmanın transfere başvuru tarihinin bu fiili ithal tarihinden itibaren 2 ay içinde yapılıp yapılmadığı,
 Gümrükten tasdikli faturanın arkasındaki, gümrükçe yazılan ithal müsaadesi tarih ve numarasının banka dosyasındaki diğer suret veya T nüshası tarih ve numarası ile aynı olup olmadığı,
 Tescil tarihine göre yatırılması gereken fonların yatırılıp yatırılmadığı, incelenir.

Mal mukabili ödeme şeklinde mal bedelinin transferi:

Yapılan incelemeler tamamlandıktan ve İşlemler Müdürlüğü’nden provizyon temin edildikten sonra
 Mutabakata varılan kur üzerinden mal bedeli karşılığı TL’leri
 %01 oranında kambiyo Muamele Vergisi
 Banka Komisyonu ve Haberleşme Giderleri
 Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi

Tahsil edilerek DSB düzenlenir. Döviz satışı ithal Müsaadesinin T nüshası ve bankada kalan nüshaya (DSB’nin tarih ve numarası gösterilmek suretiyle) işlenir.

Banka kaynaklarından yapılacak transfer TL’nın tahsilini izleyen 10 iş günü içinde gerçekleştirilerek; transfer Merkez Bankası’nca gerçekleştirilecekse, mal bedelinin tahsilini izleyen 5 iş günü içinde TL’leri Merkez Bankası’ndaki özel hesaba devredilerek; DSB düzenlenmesi gerekir.

VII – Mal mukabili ödeme şeklinde ithalat hesabının kapatılması:

Orijinal fatura ve ithal müsaadesinin T nüshası üzerine transfer edilen döviz cinsi ve tutarı yazıldıktan sonra beyanname, fatura ve- mal yurt dışında sigorta ettirilmişse- orijinal sigorta belgesi DSB’ye bağlanarak bankaca saklanmak suretiyle taahhüt hesabı kapatılır.

İthalatçı mal mukabili ödeme şeklinde-uzatılan süreler dahil- ithal müsaadesinin yürürlük süresi içinde malı fiilen ithal etmek ve nakdi teminatını geri almak istediği takdirde fiili ithal tarihini izleyen 2 ay içinde yetkili bankaya başvurularak mal bedelini ithalatçıya transferini talep etmek zorundadır.

Bankalar, ilgili firma belgelemedikçe, fiili ithalin yapılıp yapılmadığını tesbit edemezler. Ancak ithal müsaadesinin yürürlükte olup olmadığını izlemeleri gerekir. Bu nedenle fiili ithalin yapılıp yapılmadığını araştırmadan ve belirlenen fiili ithal tarihine göre transfere başvuru için son günün hangi gün olacağını tesbit edilmelidir. Böylece transfer talep edildiği takdirde teminatın gecikmeksizin irat kaydedilmesi mümkün olur. Aksi takdirde gecikmeli yapılan irad kaydı nedeniyle 6183 sayılı kanun hükmülerine göre gecikme cezası uygulaması gerekecektir. Bu nedenle bankalarca 6. ayın sonuna kadar transfere başvurulup vurulmadığının izlenmesi gerekir.

Mal mukabili ithalat işlemlerinde bankalar;
 Fiili ithal tarihinden itibaren 2 ay içinde veya teminatın irad kaydı şartıyla bunu izleyen 4 ay içinde transfer için başvuruda bulunulmaması halinde
 Fiili ithalin ne zaman yapıldığının bilinmemesi halinde ise; ithal süresini izleyen 2 ay veya teminatın irad kaydı şartıyla bunu izleyen 4 ay içinde transfer için başvuruda bulunulmaması halinde 5 iş günü içinde ilgili kambiyo merciine ihbarda bulunmak zorundadır.



Vesaik Mukabili olarak:


Vesaik mukabili ödeme şeklinde transfer talebi:

İthalatçılar, vesaik geldikten sonra hem ithal müsaadesi düzenlenmesi hem de aynı anda mal bedelinin transferi için talepte bulunabilirler. Vesaik gelmeden de ithal müsaadesi düzenlenmesi için başvurup düzenlemeden sonraki 5 ay içinde mal bedelinin transferini talep edebilirler.

Bir bankanın vesaik mukabili olarak düzenlediği ithal müsaadesine dayanılarak başka bir bankaca da mal bedeli dövizler transfer edilebilir. Ancak, bu takdirde ithal müsaadesini düzenleyen bankadan G, T nüshaları ile 4. nüshaların istenmesi gerekir. Ayrıca teminatın da transfer sırasında transferi yapan bankaya devredilmiş olması zorunluluğu vardır.

Ayrıca, vesaikin asılları, vesaik muhabir veya ihracatçı tarafından gönderilmişse gönderme yazısının bir fotokopisi de, teminatı devredecek bankadan istenmeli, transfere müracaatı sırasında da ithalatçıdan ithalat beyannamesi alınmalıdır.

Belgeler, transfer talebinde bulunan ithalatçı tarafından ibraz ediliyorsa; bu belgeler arasında sevk vesaikinin bulunup bulunmadığını incelenmeli, yoksa transfer işlemi yapılmamalıdır. İthalat vesaikinin, muhabir bankaca teslim alındığı ve malların sevk edilmek üzere yüklenmiş bulunduğu şifreli bir telgraf, teleks veya swıft ile bildirildiği takdirde de transfer yapılabilir.

Vesaik mukabili ithalatta transfere başvuru süresi ithal müsaadesinin tarihinden itibaren 5 aydır. İthal vadesinin uzatılması halinde ise transfere son başvuru tarihiithal vadesinin bitiminden 1 ay öncedir. Transfer, bu husustaki başvururnun muhaberat girişi tarihinden itibaren 10 iş günü içinde gerçekleştirilmelidir.


Vesaik mukaili ödeme şeklinde mal bedelinin transferi:

Dış İşlemler Müdürlüğü’nden provizyon temin edildikten sonra;
 Mal bedeli karşılığı TL,
 %0 oranında kambiyomuamele vergisi,
 banka komisyonu ve haberleşme giderleri,
 banka ve sigorta muamelesi vergisi,
müşteriden tahsil olunarak döviz satım belgesi düzenlenir. Döviz satışı,ithal müsaadesinin T nüshasına ve bankada kalan nüshayaişlenir.

Banka kaynaklarından yapılacak transfer, Türk Liralarının tahsilini izleyen 10 iş günü içinde gerçekleştirilecek; transfer Merkez Bankası’nca gerçekleştirilecekse, mal bedelinin tahsilini izleyen 5 iş günü içinde Türk Liraları Merkez Bankası’ndaki özel hesaba devredilerek, döviz satım belgesinin düzenlenmesi gerekir.

Vesaik mukabili ödeme şeklinde ithalat hesabının kapatılması:

İthalatçı, ithal müsaadesinin yürürlük süresinin bitiminden itibaren 3 ay içinde taahhüt kapatma belgelerini bankaya teslim etmekle yükümlüdür. Banka belgeleri inceler ve yurt dışından,transfer edilen döviz kadar mal ithal edilmiş olduğu takdirde kısmen veya tamamen ithalat teminatını ithalatçıya geri vermek suretiyle taahhüt hesabını kapatır.

İthal müsaadesinin yürürlük süresini izleyen 3 ay içinde taahhüt hesabının kapatılmaması halinde ithalat teminatı ithalat yönetmeliğinin ilgili maddesine dayanılarak irad kaydedilir ve bu tarihi izleyen 5 iş günü içinde, ilgili kambiyo merciineihbarda bulunulur.

Benzer Yazılar

Widget by Hoctro | Jack Book