Ab Kobi Tanımı

AB, KOBİ tanımları konusunda gerek ulusal olarak gerek Birlik içerisinde karışıklığa neden olmamak için ortak bir tanım geliştirmiştir. Avrupa Komisyonu'nun KOBİ tanımının, Avrupa Ekonomik Alanı'nda KOBİ’lere yönelik tüm Topluluk politikalarına, Avrupa Yatırım Bankası (AYB) ve Avrupa Yatırım Fonu'na (AYF) yol gösterici olması amaçlanmıştır. Tanım ayrıca, üye devletlerce devlet yardımları konusunda KOBİ teşviklerinin yönlendirilmesinde kullanılmaktadır.

Avrupa Birliği KOBİ tanımını ilk kez 3 Nisan 1996 tarihli tavsiye kararıyla ortaya koymuştur. Daha sonra 2003'te KOBİ tanımını yenilemiş ve I Ocak 2005 itibariyle güncel tanım yürürlüğe girmiştir. Yeni tanını 1996 yılından bu yana kaydedilen ekonomik gelişme ve edinilen deneyim dikkate alınarak oluşturulmuştur.

Yeni tanımla gelen en önemli değişiklikler firmaların bağımsızlığı ilkesi ve mikro İşletmelerin tanımlanmasında kullanılan mali eşiklerdir. Yeni tanıma göre, cirosu 50 milyon Euro'nun akındaki işletmeler orta ölçekli sayılmaktadır. Bunun yanı sıra büyük bir grubun bir KOBİ'nin yüzde 25'ten fazla hissesine sahip olmaması şartı aranmaktadır. Çalışan sayısı aynı kalmış; mali tavanlar ise 1 996 yılından beri gerçekleşen fiyat ve üretkenlik artışları göz önünde tutularak yükseltilmiştir. I Ocak 2005'ten itibaren geçerli olan yeni tanıma göre 250'den az işçi çalıştıran firmalar KOBİ kabul edilmektedir. Orta ölçekli bir işletme 50 ila 250 işçi çalıştıran, küçük işletme 50'den az, çok küçük (mikro) işletme ise 10'dan az işçi çalıştıran işletmeler olarak tanımlanmıştır .

Avrupa Birliği tarafından önerilen KOBİ tanımı:

Yeni tanım ile getirilen bazı hususlar şunlardır:
• Yasal statüsü ne olursa olsun ekonomik faaliyette bulunan -serbest meslek sahipleri ve aile şirketleri dâhil tüm oluşumlar işletme olarak değerlendirilmektedir.
• İşletme tipolojisine (bağımsız işletmeler, ortak işletmeler ve bağlı işletmeler) açıklık getirilmiştir. Böylece büyük bir grubun parçası olan ve dolayısıyla gerçek KOBİ’lerden daha güçlü bir ekonomik desteğe sahip şirketlerin KOBİ destek mekanizmalarından faydalanması engellenmiştir.

Bu kapsamda:
— Bir işletmenin sermayesinin veya oy hakkının %25 veya daha fazlası başka bir işletmeye ait değilse bağımsız bir işletmedir.
— Bir işletmenin sermayesinin veya oy hakkının %25 veya daha fazlasına başka bir işletme veya daha fazla bağlı işletme ile başka bir işletme sahipse ortak bir işletmedir.
• Bir işletme,
—başka bir işletmedeki idari, yönetici veya teftiş kurulunun üyelerinin çoğunluğunu atama veya değiştirme hakkına sahipse;
— başka bir işletme İle yapılan bir sözleşmeye uygun olarak veya kuruluş sözleşmesindeki bir hüküm uyarınca, söz konusu işletmede egemen bir etkinlik uygulama hakkına sahipse;
— Bir işletmenin hissedarı ve üyesi olan bir işletme, söz konusu işletmenin diğer hissedarları veya üyeleri ile sonuçlandırdığı bir anlaşma sonucu, bu işletmedeki hissedarların veya üyelerin çoğunluğunu kontrol ediyorsa söz konusu işletme bağlı bir işletmedir.
Ancak yeni işletmelerin kurulması, KOBİ’lerin Öz sermaye finansmanı ve yerel düzeyde kalkınmanın teşvik edilmesi amacıyla, bu %25'lik eşik aşağıdaki yatırımcılar tarafından geçilse dahi işletme bağımsız olarak sınıflandın la-bilmektedir.
• Kamu yatırım işletmeleri, risk sermayesi şirketleri, "iş melekleri" (bu durumda iş meleklerinin aynı işletmedeki yatırımlarının toplamının 1250 milyon Euro'yu geçmemesi gerekmektedir.)
• Üniversiteler veya kâr amacı gütmeyen araştırma merkezleri;
• Bölgesel kalkınma fonlarını içeren kurumsal yatırımcılar;
• 10 milyon Euro'dan az yıllık bütçeye ve 5000'den az nüfusa sahip özerk
yerel makamlar.

Buna ek olarak işletme tipolojisi Konsolide Hesaplar Direktifi ile uyumlaştırılmış ve eşiklerin hesaplanmasına ilişkin hesaplama yöntemi oluşturulmuştur.
Çıraklar veya mesleki eğitim alan öğrenciler yeni tanıma göre -mesleki eğitimi teşvik etmek amacıyla- çalışan sayısına dâhil edilmemektedir. Annelik veya ebeveyn izinleri de aynı şekilde hesaplamalara dâhil edilmemektir.

Bu çerçevede "personel" aşağıdakilerden oluşmaktadır:
• Çalışanlar,
• İşletmeye bağlı olarak çalışan ve ulusal hukuk uyarınca çalışan olarak kabul edilen kişiler,
• İşletmenin hem yöneticisi hem de sahibi olan kişiler,
• işletmenin düzenli bir faaliyetine katılan ve işletmeden mali kazanç elde eden ortaklar.
Çalışan sayısı ise yıllık çalışma birimi sayısına (baz alınan tüm yıl boyunca ilgili işletmede tam zamanlı çalışmış olan kişilerin sayısı) tekabül etmektedir. Tüm yıl boyunca çalışmayan ve yarı zamanlı çalışan kişiler veya dönemsel işçilerin çalışmaları da çalışma birimi sayısından sayılmaktadır.

Yeni tanımda, mikro işletmelere özel önem verilmiş ve yasal statüsü ne olursa olsun kapsama giren her türlü işletme bu kategoriye dâhil edilmiştir. Böylece bölgesel ve ulusal idarelerin başta aile işletmeleri ve esnaflar olmak üzere bu işletme grubuna sağlayacağı destek planları kolaylaştırılmaktadır.

Tanımın yorumlanmasındaki belirsizliklerin ortadan kaldırılması" ve idari yükün hafifletilmesi için işletmeler tarafından doldurulmak üzere bir beyan modeli hazırlanmıştır. KOBİ Tanımı 3 1 Mart 2006 tarihinde yeniden gözden geçirilecektir.

Türkiye'de uzun bir süredir yürütülen kamunun yüksek borçlanma politikası nedeniyle, bankaların KOBİ’leri finanse etme kapasitesi aşınmış, yatırım/proje finansmanı hizmetleri çok daralmış ve ekonomik krizler neticesinde bankaların iflas etmesi ve işletmelerin bankalara borçlu kalması gibi nedenler yüzünden bu alandaki piyasa mekanizması tahrip olmuştur.

Mali sektör krizi neticesinde, birçok bankanın piyasadan veya işletmelere hizmet sunmaktan çekilmesiyle, finansal sektörde KOBİ’lerin yararlanabileceği kredi hacmi ve kurumsal kapasitenin azalmış olması, ekonomik kriz ortamında faaliyetini sürdürebilecek KOBİ’leri de olumsuz etkilemiştir .

Mali sektör bünyesinde KOBİ'lerle çalışacak kurumsal kapasite eksikliği nedenleriyle, KOBİ'lerin kredi darboğazını rahatlatmak için AB'deki para ve sermaye piyasalarından yararlanılamamakta, Türkiye'ye sağlanan finansman imkânlarının bile KOBİ'lere aktarılmasında sıkıntılar yaşanmaktadır.

Geleneksel olarak KOBİ'lere finansal hizmet sunan Halk Bankası fonksiyonunu İcra edemez duruma düşmüş olup, bankanın özelleştirilmesi planlanmıştır.
Türkiye'de KOBİ’lere yönelik kredi garantisi, risk sermayesi yatırım ortaklığı, gayri menkul yatırım ortaklığı, K0Bİ finans şirketleri, KOBİ’lere yönelik faktöring ve leasing şirketleri, KOBİ'lerin menkul kıymet piyasalarından yararlanmasını sağlayan KOBİ borsası gibi bazı finansman kurumları ya çok sembolik düzeyde gerçekleşmiş ya da kavramsal düzeyde kalmıştır.

Benzer Yazılar

Widget by Hoctro | Jack Book