7 Mayıs 2008 Çarşamba

DIŞ TİCARETİN ÖNEMİ VE GENEL KAVRAMLAR
1.1. Dış Ticaret
“Dış ticaret” deyimi bir memleketin ihracat ve ithalat hareketlerinin toplamını ifade eder.
Her memleketin ödemeler dengesinde en önemli yeri dış ticaret işgal eder ve memleketin ekonomik kalkınmasında dış ticaret en fazla etkisi olan unsurdur.
Dış ticaret büyümenin motoru olarak tanımlanmıştır. Bu tanım ondokuzuncu yüzyıl için geçerli olabilir. Ama değişen koşullar ve korumacılığın yaygınlaşması ,dış ticaretin büyüme etkilerini büyük ölçüde zayıflatmıştır.
Ödemeler dengesinin belli başlı elemanları cari işlemler, sermaye hareketleri, kısa vadeli krediler ve rezerv hareketleridir. Cari işlemler de dış ticaret ve görünmeyen işlemler olmak üzere ikiye ayrılır.
Bu izahattan anlaşılacağı üzere, ödemeler dengesinin en önemli kalemi dış ticarettir ve genel olarak ödemeler dengesinin dörtte üçünü dış ticaret hareketleri teşkil eder.
DIŞ TİCARET DENGESİ
Mümkün olan en yüksek düzeydeki millî refaha ulaşabilmek amacıyla bütün milletler canla başla gayret etmekte, bunun sağlanabilmesi için de en önemli unsur olan ödemeler dengesini dış açıkla kapamamağa, hatta bu dengenin lehte olmasına uğraşmaktadırlar. Her ne kadar asıl amaç netice itibariyle ödemeler dengesinin dış açıkla kapanmaması ise de bunun en büyük kısmını teşkil eden ve “ticaret dengesi” dediğimiz ihracat ve ithalât hareketleri arasındaki farkın memleket lehine olması ödemeler dengesinin lehde olmasına geniş ölçüde etkilidir.
Elhasıl, ödemeler dengesi açıkla kapanmayan ülke ekonomik bakımdan güçlü ülke demektir ve bunun en önemli unsuru da dış ticarettir.


1.2. Türkiyenin Dış Ticareti
Uluslararası arenada bir ülkeyi değerlendirirken öncelikli olarak aşağıdaki göstergelere bakılır
• GSMH
• Kişi başına düşen milli gelir
• Nüfus
• Enflasyon oranı
• Dış borcu
• Dış ticaret Potansiyeli
• İhracat geliri
• Döviz rezervi
Bu saydığımız maddeler bir ülkenin dünyadaki yerini belirtir. Ülke ekonomik gücü ne ölcüde büyükse, diğer ülkelerden o kadar öndedir ve güçlüdür. Çünkü zamanımızda ekonomik güç; siyasi ve askeri gücün önüne geçmiştir. Bu ekonomik güçte, döviz rezervi ve dış ticaret rakamları önemli rol oynar. Ticaretteki büyüklük, o ülkenin ne kadar iş ve dünya piyasasıyla iç içe olduğunu ve dışa açık olduğunu gösterir.
Cumhuriyetin ilk yıllarında ihracatın çoğu tahıl ve hammaddelerden oluşmaktadır. İthalatın çoğu ise sanayi ürünleridir. Bunların önemli bir kısmı da giyim maddeleridir. Yatırım malları ancak yüzde 10’u bulmaktadır.
Ancak, 1980 yılından itibaren Türkiye, dünya ekonomilerinde meydana gelen değişimlere uyum sağlamak üzere önemli adımlar atarak dışa dönük bir ekonomik politika ve kalkınma stratejisi izlemeye başlamıştır. Dış ticaretin serbestleştirilmesi ve ihracata yönelik faaliyetlerin desteklenmesi bu politikanın iki önemli unsurunu oluşturmuştur. Bu politikanın uygulanması neticesinde Türkiye’nin dış ticaret politikasının yapısı son dokuz yıl içinde önemli değişikliklere uğramış; kotalar ve ithal yasaklamaları kaldırmış, sermaye hareketleri ve kambiyo rejiminde büyük ölçüde serbestleşme sağlanmıştır.
1980 sonrasında ihracatın parasal teşviklerle artırılmaya çalışılması, ithalat liberasyonu, daha serbest yabancı sermaye politikaları ile döviz ve kambiyo kontrollerinin kaldırılması temel politikalar olmuştur.
Son yıllardaki ithalat politikası ekonomik büyüme, ihracatı destekleme, mal piyasalarını düzenleme ve tüketiciyi korumayı amaçlamaktadır. 1 Ocak 1996 tarihinde yürürlüğe giren Avrupa Birliği (AB) ile Gümrük Birliği’nin (GB) tamamlandığını ve Ankara Anlaşmasına göre son döneme girildiğini belirten 6 Mart 1995 tarih ve 1/95 sayılı Türkiye-AB Ortaklık Konseyi Kararı ile 1 Ocak 1995 tarihinde yürürlüğe giren Dünya ticaret Örgütü (DTÖ) Nihai Senedi, ithalat politikalarının çerçevesini ortaya koymaktadır.
İhracat politikamızda ise en önemli değişiklik, parasal teşvik uygulamalarına son verilmesidir.
Dış ticaret rejimindeki bu hızlı değişim günümüzde de artan bir şekilde devam etmekte ve İthalat Rejimi ve Politikası radikal değişikliklere sahne olmaktadır.
Değişimlere paralel olarak dış ticaret politikasını yeniden yapılandırma süreci içinde bulunan ülkemiz, bu konudaki faaliyetlerini büyük bir dinamizm içinde sürdürmekte ve çağdaş liberal ekonomik sistem içinde lâyık olduğu yeri hızla almaktadır.
Türkiye’nin 200’li yıllarda alım gücü yüksek, genç nüfuslu ve dinamik pazarlarda nihai tüketiciye ulaşmasını sağlayacak politikalar uygulanması gereklidir.
Ekim 2002 itibariyle dış ticaretimizle ilgili bazı temel yıllar için istatistiki bilgiler şu şekildedir. (Ek 1 ve 2’de gösterilmiştir).
Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı, Türkiye’nin 2002 Yılı Ekim Ayı Geçici İhracat ve İthalat Bilgileri:
2002 Ekim ayında geçen yılın aynı ayına göre ihracat %19,2, ithalat ise %37,1 oranında arttı. Aynı dönemde dış ticaret açığı %128,4 oranında artarak 552 milyon dolardan 1.261 milyon dolara yükseldi. 2001 yılı Ekim ayında %83,6 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2002 yılı Ekim ayında %72,7 olarak gerçekleşti.



Ekim Ocak-Ekim
2001 2002 Değişim% 2001 2002 Değişim%
İhracat (000 $) 2.812.546 3.353.246 19,2 25.832.182 28.311.297 9,6
İthalat (000 $) 3.364.479 4.613.754 37,1 34.398.937 39.735.031 15,5
Dış Ticaret Açığı (000 $) -551.933 -1.290.508 128,4 -8.566.755 -11.423.734 33,3
Karşılama Oranı % 83,595291 72,679341 75,09587288 71,25021999

Tablo 1: Ekim 2002 İtibariyle Dış Ticarette Son Durum
2002 Ocak-Ekim döneminde; 2001 yılının aynı dönemine göre ihracat %9,6 artarak 28.311 milyon dolar, ithalat %15,5 artarak 39.735 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2001 Ocak-Ekim döneminde 8.567 milyon dolar olan dış ticaret açığı, 2002 yılı Ocak Ekim döneminde %33,3 oranında artarak 11.424 milyon dolar olarak gerçekleşti. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise 2001 yılının ilk on aylık döneminde %75,1 iken, 2002 yılının aynı döneminde %71,3 e düştü.
Tablo: 2
2002 yılı Ekim ayında 2001 yılının aynı ayına göre; imalat sanayii ürünleri ihracatı %20.9, tarım ve ormancılık ürünleri ihracatı %7.1 oranında artış gösterirken, madencilik ve taşocakçılığı ürünleri ihracatı %7.3 oranında düşüş gösterdi. Aynı dönemde; sermaye malları ithalatı %89.4, ara malları ithalatı %24.6, tüketim malları ithalatı ise %40.9 oranında artış gösterdi. (Ek 3’e ayrıntıları ve ülkeler gösterilmiştir).
2002 yılı Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre; OECD üyesi ülkelere yapılan toplam ihracat %23.4, Türkiye Serbest Bölgelerine yapılan ihracat %62.8, OECD üyesi olmayan ülkelere yapılan ihracat ise %7.4 oranında arttı. Aynı dönemde Avrupa Birliği ülkelerine %22.2, Diğer OECD ülkelerine %29.3, EFTA ülkelerine ise %20.1 oranında daha fazla ihracat yapıldı. Ayrıca; Ekim ayında Karadeniz Ekonomik İşbirliği, Türk Cumhuriyetleri, İslam Konferansı Teşkilatı ülke gruplarına yapılan toplam ihracatta artış görüldü.

Tablo: 3
2002 yılı Ekim ayı ihracatının %66.3’ü OECD ülkelerine, %29.8’i OECD üyesi olmayan ülkelere ve %3.9’u Türkiye Serbest Bölgelerine yapıldı. AB ülkelerinin ihracatımız içerisindeki payı 2001 yılı Ekim ayında %51.5 iken, 2002 yılı Ekim ayında %52.8’e yükseldi. 2002 yılı Ekim ayı ihracatı içerisinde OECD üyesi olmayan Avrupa ülkelerinin payı %9.6, Orta Doğu ülkelerinin payı %10.0, Afrika ülkelerinin payı ise %4.4 olarak gerçekleşti.

Tablo: 4
2002 yılı Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre; OECD üyesi ülkelerden yapılan toplam ithalat %39.0 artarken; Avrupa Birliği ülkelerinden %36.3, EFTA ülkelerinden %23.3, Diğer OECD ülkelerinden %55.4 oranında daha fazla ithalat yapıldı. Ayrıca; Ekim ayında Karadeniz Ekonomik İşbirliği, Türk Cumhuriyetleri, İslam Konferansı Teşkilatı, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ve Bağımsız Devletler Topluluğu ülke gruplarından yapılan toplam ithalatta da artış görüldü.(Ek 3’de gösterilmiştir).
2002 yılı Ekim ayı ithalatının %65.1’i OECD ülkelerinden, %33.8’i OECD üyesi olmayan ülkelerden ve %1.0’ı Türkiye Serbest Bölgelerinden yapıldı. İthalatımız içerisinde Avrupa Birliği ülkelerinin payı 2001 Ekim ayında %44.2 iken, 2002 Ekim ayında %43.9 olarak gerçekleşti.
Rakamlar, dış ticaretimizin sürekli açık verdiğini göstermektedir. Türkiye’nin ithalat politikası ekonomik büyüme, ihracatı destekleme, mal piyasalarını düzenleme ve tüketiciyi korumayı amaçladığından dış ticaret açığımızı düzeltmek için ithalatı kısmaktan daha çok ihracatı artırmamız yerindedir (Ek 5’de Seçilmiş Fasıllara Göre İhracat).
1.3. Dış Ticarette Taraflar ve Dış Ticaretin işleyişi
Dış ticaretin işleyişini anlayabilmek için genelde bir dış ticaret işleminde söz konusu olan tarafları bilmek gerekiyor.
Bu taraflar:
1) İHRACATÇI (EXPORTER) : İthalatçıya anlaşma şartlarına göre mal teslimi yapan ve ihracat bedeli dövizi mal veya döviz olarak tahsil eden satıcıdır.
2) İTHALATÇI (IMPORTER) : Anlaşma şartlarına uygun olarak malı teslim alan ve mal bedeli olan dövizi transfer eden ya da gerekli kredi ayarlamalarını yapan taraftır.
3) İHRACATÇININ BANKASI-ARACI BANKA (ADVISING BANK) : İhracatçının sattığı malların bedeli geldiği zaman TL’ye çeviren ve gerekli belgeleri düzenleyen banka veya özel finans kurumudur.
4) İTHALATÇININ BANKASI-MUHABİR BANKA (CORRESPONDENCE BANK): İthalatçının verdiği talimata göre döviz transferi yapan ve gerekli belgeleri düzenleyen bankadır.
Bir dış ticaret işleminin işleyişi tarafların aralarındaki anlaşmaya göre ya da tespit edilen ödeme şekline göre değişmektedir. Eğer mal mukabili ithalat yapılıyorsa önce satıcı harekete geçerken, akreditifli ödeme şekline göre ise önce alıcının ilk adımı atması gerekmektedir.
1.4. Dış Ticaret Açısından Teslim Şekilleri
Satıcının malları alıcıya nerede teslim edeceğini, satıcının riskleri nereye kadar üstleneceğini (Sigortayı kimin yaptıracağını) ve taşıma masraflarının kimin tarafından ödeneceğini gösterir. Teslim şekilleri her ülkenin ticaret odalarının üyesi olduğu Milletlerarası Ticaret Odası (MTO) tarafından tespit edilir. Teslim şekilleri, uygulamada karışıklığa sebeb olmamak için İngilizce kısaltmalar halinde kullanılır.
Teslim şekillerini anlayabilmek için teslim şekillerini oluşturan 3 temel noktaya bakmak gerekir. Bu üç temel nokta tüm teslim şekilleri içerisinde yer alır.
Bu noktalar:
1.4.1. COST (MALİYET): Satıcının kârınıda içeren satış fiyatıdır. Bu satış fiyatına fabrika teslim fiyatıda diyebiliriz. Cost bir teslim şeklinde yer aldığı zaman satıcı malları üretecek demektir. Her teslim şeklinde satıcı maliyete katlanmak zorundadır.
1.4.2. FREIGHT (NAVLUN): Malların taşıma masrafıdır. Deniz yolu taşımacılığında taşıma masrafı navlun (freight) olarak adlandırılırken karayolu taşımacılığında ise taşıma ücreti (Carriage) olarak adlandırılır.
1.4.3. INSURANCE (SİGORTA): Taşıma esnasında satıcının sorumluluğunun nereye kadar devam ettiğini aynı zamanda sigorta masrafını kimin ödeyeceğini gösterir. Sigorta terimi (insurance) eğer bir teslim şeklinde yer alıyorsa satıcı sigortayı da yaptıracak demektir.
Uygulamada en fazla kullanılan teslim şekilleri
1) EXWORK (EXW) : Satıcının çok güçlü olduğu ve alıcının malları satıcının fabrikasında veya deposunda teslim aldığı bir teslim şeklidir. Satıcı sadece malları üretir ya da temin eder. Yani maliyete (cost) katlanır. Freight ve insurance alıcı tarafından karşılanır.
2) FREE ON BOARD (F.O.B) : Satıcı, bu teslim şeklinde malları tespit edilen geminin güvertesine teslim eder ve alıcı navlunu ve sigorta masrafını öder. EXW’den tek farkı malların taşıyıcıya yüklenmesidir. Yükleme masrafı teslim şeklinde ve faturada gözükmez.
3) COST AND FREIGHT (C.F) : Satıcı F.O.B. teslim şeklinden farklı olarak malların taşıma masrafını da (Freight – carriage) öder. Alıcı isterse sigortayı kendisi yaptırır.
4) COST, INSURANCE AND FREIGHT (C.I.F) : Satıcı C.F. teslim şeklinden farklı olarak sigorta masrafını da (Risk-Sorumluluk) üstlenir. Malları varış limanı ya da şehrine kadar taşır. Alıcı sadece malların gümrüklemesini yapar.
1.5. Dış Ticaret Açısından Ödeme Şekilleri
Alıcı için en az fiyat kadar önemli olan malların bedelinin nasıl ödeneceği konusudur. Eğer satıcı alıcıyı hiç tanımıyorsa kendisi için en garantili ödeme araçlarını (Peşin ya da akreditif) tercih ederken alıcıda malları satmadan parayı ödemek istemeyecektir. Kredi imkanları geniş olan bir satıcı alıcıya daha geniş imkan tanırken (uzun vadeli satış), yeterince teşvik verilmeyen satıcı ise mal bedeli olan dövizi birazda mevzuatın zorlaması ile bir an önce tahsil etmek zorunda kalmaktadır.
İthalat bedellerinin transferi için ithalatçılar tarafından yetkili bankalara yapılan müracaatlar çeşitli ödeme şekillerine göre aşağıda belirtilen şekilde işlem görür. Uygulamada beş adet ödeme şekli vardır. Bunlar,
1.5.1. Mal Mukabili: Cash Against The Goods
Uygulamada açık hesap ya da serbest yükleme olarak da isimlendirilen bu ödeme şekli birbirine çok güvenen ya da devamlı iş yapan firmaların tercih ettiği bir ödeme şeklidir. Bu ödeme şeklinde önce mal sevk edilir sonra para gelir. İhracat dökümanları malla beraber, posta yolu ile ya da banka aracılığı ile gönderilebilir. Banka aracılığı ile gönderildiğinde, bankalar sadece posta görevi görmüş olur ve bedeli tahsil etme zorunlulukları yoktur
Mal mukabili ödeme şekli ihracatçı açısından en riskli ödeme şekli olmasına rağmen aynı zamanda en basit – az masraflı – bir ödeme şeklidir. İhracat evraklarının hepsi (Özellikle konşimento) alıcı adına kesilir.
1.5.2. Vesaik Mukabili Ödeme (Payment Cash Againtst Documents)
Vesaik mukabili ödeme, ithalatçı firmanın bankası tarafından bedelin ihracatçı firma bankasına ödenmesi karşılığında belgelerin teslimini öngören ödeme şeklidir.
Bu ödeme şeklinde mal ihracatçı tarafından sevk edildikten sona belgeler tahsil emri ekinde ihracatçı bankasına verilir. Tahsil emrinde belgelerin hangi şartlarla alıcıya teslim edileceği, ödenmemesi halinde ne yapılacağı faiz ve komisyonun kime ait olacağı, tahsil edilen paranın ne şekilde transfer edileceği belirtilir.
İhracatçı bankası veya doğrudan bu talimatı alan ihracatçı bankası da talimat gereği mal bedelini tahsil ettikten ve kabul kredili vesaik mukabili ödeme şekli söz konusu ise, poliçenin ithalatçı tarafından kabulünden sonra belgeleri ithalatçıya teslim eder. İthalatçı da malı gümrükten çeker.
Uygulama şekli sırasıyla aşağıdaki gibidir:
- İki firma aralarında sözleşme yaparlar.
- İhracatçı firma malları gönderir, mallar ithalatçının gümrüğüne gelir.
- Belgeler ihracatçı bankası aracılığı ile veya doğrudan ithalatçı bankaya gelir.
- İthalatçı firma kendi bankasına mal bedelini öder, mal bedeli transfer olur.
- İthalatçı firma bankadan belgeleri alır.
- İthalatçı firma malı gümrükten çeker.
Vesaik mukabili ödemede işlemi başlatan ihracatçıdır. Bankanın görevi ise ihracatçının verdiği talimata göre belgeleri ithalatçıya teslim etmektir. Bankanın sorumluluğu, talimat çerçevesinde belgeleri teslim etmektir.
1.5.3. Akreditifli Ödeme: Letter of Credit, Documentary Credit, L/C
Akreditifli ödeme şekli alıcı ve satıcının haklarını en iyi koruyan bir ödeme şeklidir.
İhracatçı, malları akreditif şartlarına uygun olarak sevk ettiği zaman bedeli alacağından emin olduğu: ithalatçı ise anlaşma şartlarına uygun akreditifi açtırdığı zaman malları alacağından emin olduğu bir ödeme şeklidir.
Akreditif Şartları:
• Uygun kalitede mal,
• Teslim şekli,
• Dökümanlar,
• Fiyat,
• Toplam tutar,
• Evrakların İbraz süresi,
• Malların yükleme zamanı
• Kısmi ya da parti yüklemeler
• İlave şartlar.
İhracatçı yukarıda kısaca saydığımız akreditif şartlarına uygun malları sevk ettiği zaman parasını alabilecektir. Akreditif, alıcının satıcı üzerine bankaları devreye sokarak yukarıdaki şartları içeren bir şartlı ödeme mektubu göndermesidir. Şartlardan biri eksik olursa para alınamayacaktır.
1.5.3.1. Akreditifde Taraflar ve Fonksiyonları
Akreditifdeki tarafları, ekdeki işleyiş şemasının daha iyi anlaşılması için detaylı bir şekilde aşağıda yer verdik. Aynı zamanda tarafların fonksiyonarından akreditifin işleyişi de anlaşılabilir.
Akeditif de taraflar ve fonksiyonları:
1.5.3.1.1. Amir-İthalatçı-(Principal, Orderer, Applicant)
Satıcı ile sözleşme yapıldıktan sonra eğer ödeme şekli akreditif ise ilk adımı alıcı atar ve bankasına giderek anlaşma şartlarına uygun akreditif açtırır. Alıcı akreditifi açtırmadan satıcı bir şey yapamaz.
1.5.3.1.2. Amir Bankası – İthalatçı bankası – (Applicant’s bank)
Alıcının verdiği talimata göre akreditifi açan bankadır. Alıcı isterse akreditif açıldığı zaman küşat mektubunu (Akreditif metnini) görmek isteyebilir. Amir ba8nkası açtığı akreditifi satıcı bankasına bildirir.
1.5.3.1.3. Lehdar Bankası–İhracatçı bankası–(Beneficiary’s bank–advising bank)
Amir bankasının açıp kendisine gönderdiği akreditifi inceleyip ihracatçıya bildiren bankadır. İhracatçıya bildirmek zorunda olmayıp isterse akreditifi geri iade edebilir yada bazı şartları kabul etmeyebilir. Aynı zamanda ihracatçı evrakları kendisine getirdiği zaman inceleyip parayı ödeyen yada karşı tarafa inceleme yapması için gönderen taraftır.
1.5.3.1.4. Lehdar – İhracatçı – (Beneficiary)
Lehine akreditif açılan malları sev edecek olan ihracatçıdır. Tüm işlemleri akreditif şartlarına uygun yapar. Evrakları bankasına vererek parasını ya lehdar bankadan (Teyitli) yada amir bankadan (Teyitsiz) alan taraftır.
1.5.4. Peşin Ödeme (Cash, Advanced Payment)
Mal Mukabili ödeme şeklinin tam tersi olarak önce para gelir sonra mal gider. Alıcı satıcıya tam bir güven beslemekte ve onu ihracattan önce finanse etmektedir. Peşin ödeme kambiyo mevzuatımıza göre bir kredi niteliği taşıdığı için mallar 1 yıl içinde ihraç edilmelidir. Ya da aynı değerde başka bir mal/değer/hizmet gönderilmelidir. Devletimiz açılan bu kredi karşılığından ihracatı teşvik için gelen paradan %6 oranında KKDF kesmektedir. Bankalar 1 yıl içinde ihracatın yapılmayacağını da göz önüne alarak bir yıllık gecikme faizini de hesaplayarak peşin gelen paradan kesinti yaparlar.
Peşin olarak bedel geldiği zaman hemen DAB kesilir ve ihracat bedeli olduğu DAB üzerine yazdırılır. İhracat esnasında DAB gümrüğe gider ve bedel karşılığı olan malların yurtdışına çıktığı DAB arkasına yazılır. Bu işlem yapılmadan gelen peşin bedelin karşılığı olan mal yurtdışı edilmiş sayılmaz.
Peşin ihracat bedelleri eğer gümrük yolu ile gelirse, gümrükte mutlaka paranın dışardan geldiğine dair Döviz Beyan Tutanağı (DBT) düzenlettirilmelidir.

1.5.5. Kabul Kredili Ödeme: Acceptance (Draft)
Mal Mukabili ödeme şeklinde poliçe devreye girerse, alıcı dökümanlarla beraber, gelen poliçeyi imzalayarak satıcıya gönderir. Böylece parasını ne zaman alacağını satıcı bir tarih ile sabitlemiş olmaktadır. Ekteki poliçe satıcı tarafından doldurulup alıcıya gönderildiği zaman alıcı bunun altını imzalar ve geri gönderir.
Vesaik mukabilinde devreye girdiği zaman satıcı bankasına verdiği dökümanların içine bir de poliçe koyar, alıcı bankası da dökümanları alıcıya poliçeyi imzalaması karşılığında verir. Poliçe vesaik mukabilinde devreye girdiği zaman tarafların isimleri de değişir.
Poliçe devreye girdiği zaman vesaik mukabilinde taraflar:
a) İhracatçı (Drawer)
b) İhracatçı Bankası – Keşideci Bankası – (Drawer’s Bank)
c) İthalatçı Bankası – Muhatab Bankası – (Drawee’s Bank)
d) İthalatçı – Muhatab – (Drawee)
Satıcı poliçe vadesinde malların bedelinin alıcı tarafından ödenmeyeceğini düşünerek bankanında imzasını poliçeye atmasını isteyebilir. Sadece müşteri poliçeyi imzaladığı zaman Müşteri Kabullü (Acceptance) denirken eğer bankada imza atarsa Banka Kabullü denmektedir.

2. BÖLÜM
İHRACAT MEVZUATI VE UYGULAMASI
2.1. İhracat Nedir?
İhracat :
- Bir mal veya değerin uygulamadaki ihracat ve gümrük mevzuatı çerçevesinde satılması,
- Bedelinin ise Türk Parası Kıymetini Koruma Kanununa (TPKK) göre yurt içine getirilmesi, TL’ye çevrilmesi ve İhracat bedeli olarak Döiz Alım Belgesine bağlanması işlemine,
denir.
İhracat Mevzuatına göre bir malın satılması demek;
• İhracatı serbest bir malı satmak,
• Gerekli mercilerden onay almak,
• Gerekli belgeleri düzenlemek,
demektir. (Ek 6-7’de İhracat Yönetmeliği)
Gümrük mevzuatına göre bir malın satılması demek;
• Gümrüğe hitaben bir dilekçeyi (Gümrük beyannamesi – GB) düzenlemek
• Gümrüğün istediği belgeleri ibraz etmek,
• Belirli süreler içerisinde malların muayenesini yaptırıp yurtdışı etmek,
demektir.
Kambiyo Mevzuatına göre ihracat bedelinin gelmesi demek;
* Satılan bir malın milli servet olması sebebiyle;
• Ya malın bedeli,
• Ya malın kendisi,
• Ya eşdeğer bir mal,
getirilir.
• Ya da bedeli getirememe sebebi ispat edilir.
* İhracat bedelleri kambiyo mevzuatınca belirlenen süreler içerisinde getirilir, TL’ye çevrilir ve karşılığında Döviz Alım Belgesi (DAB) düzenlenir.
2.2. Nasıl İhracatçı Olunur ?
İhracat yapabilmek için öncelikli olarak İhracatçı sıfatını kazanması gerekmektedir. Bu sıfatı kazanmayan bir firma ihracat yapamaz.
İhracatçı olmak için gerekli şartlar:
• Şirket Kuruluşu ve Tacirlik Sıfatının Kazanılması
Limited ya da Anonim Şirket şeklinde bir şirket kurulmuş olması gerekiyor. Faaliyet konusunde ihracat ile iştigal edeceği belirtilir.
• Tek Vergi No’sunun Alınması
Şirket kuruluşu esnasında vergi dairesine kayıt yaptırılır ve vergi no’su alınır. Alınan bu vergi numarası hem ihracat işleminde hem de ithalat işleminde kullanıldığı için Tek Vergi No’su denmektedir.
2.3. İhracat Nasıl Yapılır ?
İhracat yapabilmek için aşağıdaki hükümleri yerine getirmek gerekir.
Bunlar;
1. İhracatçı sıfatının kazanılması
2. Müşteri bulması
3. Müşteriyle tüm detayların konuşulup anlaşmaya varılması
4. Anlaşılan konular ve detayların kontrole bağlanması. En azından alıcıya gönderilen proforma fatura (teklif faturası) üzerinde anlaşılması
5. Ödeme şeklinin belirlenmesi
6. Malların hazırlanması
7. Dokümanların hazırlanması
Belgeler hazırlanırken ödeme şekli akreditif ise akreditif şartları titizlikle okunmalı ve belgeler ona göre hazırlanmalıdır. Genel olarak bir ihracat işleminde aşağıdaki evraklar mutlaka düzenlenir.
• Yabancı fatura (Commercial invoice) Alıcının malları çekebilmesi için
• Türkçe fatura-Malın Türk gümrük hattını terk edebilmesi için
• Taşıma belgesi (Transport documents) Malların yüklendiğini gösterir.
• Paketleme listesi (Packing list) Gümrükte malların muayenesi için
• Menşe şehadetnamesi
• Dolaşım belgeleri
8. Malların nakliyeciye teslimi
• Malların yüklendiğine dair nakliyeci firmadan konşimento belgesi alınmalıdır.
9. Gümrük işlemlerinin yapılması
• Mallar gümrüğe sevk edilmeden malların muayenesi için gümrük beyannamesi çıkarılır.
• Gümrük beyannamesi gümrüğe gelmeden önce, bağlı bulunan ihracatçı birliklere onaylattırılır ve nisbi aidat yatırılır.
10. Mal Bedeli dövizlerinin gelişi, TL’ye çevrilmesi ve döviz alım belgesi alınması
11. Teşvik ve Eximbank kredi taahhüdünün kapatılması, varsa KDV iadesi alınmasıyla işlem tamamlanır.
Ek 8’de en çok ihracat yapılan 50 ülke).
2.4. İhracat Çeşitleri
İhracat denildiği zaman tek tip ihracat tipi akla gelebilir. Mevzuat açısından üç çeşit ihracat vardır. (Ek 3’de İhracat şekil ve esasları)
1. Özelliği olmayan ihracat
2. Kayda bağlı ihracat
3. Özelliği olan İhracatlar
(Konuya ilişkin mevzuatlar Ek 9’da gösterilmiştir).
2.5. ihracata Konu Olan Mallar
Her türlü malın ihracatı serbest olmadığı gibi, aynı şeklide de ihraç edilmez. İhracata konu olan mallar dört gruba ayrılır.
• İhracatı serbest olan mallar (Özelliği olmayan ihracat)
• İhracatı kayda bağlı olan mallar (Kayda bağlı ihracat)(Ek 10’da ihracat listesi)
• İhracatı ön izne tabi mallar (Özelliği olan ihracat)
• İhracatı yasak olan mallar (İhracatı yasaktır)(Ek 11’de ihracı yasak mal listesi)
2.6. ihracattaki Riskler ve Ortadan Kaldırma Yöntemleri
Zamanında tedbir alınmaz ise ihracattaki riskler dönülmez hatalar meydana getirmektedir. Aşağıda ihracatta görülen risk ve ortadan kaldırma yöntemleri sıralanmıştır.
a) Alıcı Riski (Buyer Risk):
- Alıcı firma aldığı malların bedelini kasten ödemek istemez. Bu durum mal mukabili, vesaik mukabili ve kabul kredili ödeme şekilleri ile yapılan satışlarda ortaya çıkabilmektedir. Yada alıcı ödeme güçlüğüne düşebilir ve mal bedelini ödeyemez.
- Ortadan kaldırma yöntemi: Satıcı hakkında aracı banka yada Eximbank aracılığı ile geniş bir araştırma yaptırılabilir. Özellikle ilk defa ihracat yapılacaksa böyle bir araştırma şarttır. Yada alıcı ile çok geniş kapsamlı bir anlaşma yapılır.
b) Ülke Riski (Country Risk):
- Ülke riskini ticari ve politik risk olarak ikiye ayırabiliriz. Ülkedeki istikrarsızlık, etrafındaki ülkelerdeki karışıklık, dış ticaret ve kambiyo mevzuatındaki istikrarsızlık (Değişken Olması) ülke riski grubuna girer.
- Ortadan kaldırmak için: Eximbank ihracat kredi sigortası yaptırılır. Aynı zamanda Eximbank sigortası yaptırıldığı zaman ihracat kredisi alınabilir. Yukarıdaki riskler sebebiyle mal bedeli gelmezse sigorta yaptırılmış olması ve geçerli sebepler gösterilmek şartıyla gelmeyen bedelin %90’ı Eximbank’ca ödenir.

c) Taşıma Riski (Transport Risk):
- Taşıma esnasında mallar çalınabilir yada taşıma aracı kaza yapabilir.
- Yaptırılan taşıma sigortası ile ortadan kaldırılır. Sigorta malların C.I.F. bedelinin %10 fazlası üzerinden yaptırılır. Eğer C.I.F. bedeli (Cost, Insurance, Freight toplamı) 100,000.- $ ise sigorta 110,000.- $ üzerinden yapılır. %10’luk kısım mallar zarar gördüğü zaman kâr kaybını önlemek içindir.
d) Kur Riski (Exchange Risk):
- İhracatların konvertibl dövizler üzerinden yapılması sebebiyle kurlardaki belirsizlik satıcı/alıcı için risk teşkil etmektedir. Döviz getirme süresi sonunda gelecek dövizin hangi kurdan bozdurulacağının belli olmaması ödeme planı açısından risk arz etmekte yada döviz üzerinden borçlanma yapılmışsa (Farklı dövizden) kurlar risk teşkil eder.
- Ortadan kaldırmak için: Forward yöntemi uygulanır. (ileriye dönük döviz alım satım işlemi): Dövizlerin geleceği günkü kurlarla bankayla anlaşılır.

3. BÖLÜM
İTHALAT MEVZUATI VE UYGULAMASI
3.1. İthalat Mevzuatı
İthalat; dış alım veya daha geniş bir tanımla:
“Bir mal veya değerin uygulamadaki ithalat ve gümrük mevzuatı içerisinde alınmasıdır”
Bu ülkenin ithalatının fazla olması sakıncalıdır. Ülke dışa bağımlı kalırsa ülkenin parasının büyük kısmı dışarıya çıkacaktır. “İthalat fazlası, kısa dönemde altın ihracatına sebeb olacaktır. Bu altın kaybı para miktarının azalmasına, bu da iç piyasada çöküşe neden olacaktır.” “Gelişmekte olan ülkeler gelişmiş ülkelere oranla kapital mallar bakımından dışarıya bağımlıdırlar. Bu bağımlılık, onların gelişmeleri için dış dengesizliği göze almalarını gerektirmekte ve aynı zamanda parasal bağımlılığı da beraberinde getirmektedir”
İthalat aracı ile ne kadar döviz tahsis ve tefrik olduğunu, bunların ne miktarının transfer edildiği ve ne miktarının fiilen ödendiği, kısaca işin döviz cephesi, ihracat bahsinde anlattığımız usuller ve hesaplar yardımıyla bilinmektedir.
İthalat mevzuatı her yıl yayınlanan ithalat rejimi ile yürütülmektedir. Ama ithalatımız 1996 yılında AB ile imzalanan Gümrük Birliği çerçevesinde şekillenmektedir. AB ve Türkiye dışında kalan ülkelere (istisnaları dışında) aynı ticaret politikaları uygulanmaktadır. Yayınlanan yıllık ithalat rejimlerinde GB anlaşmasının uygulanmasına yönelik olmaktır.
İthalatla ilgili kavramlar:
Ortak Gümrük Tarifesi (OGT): AB ve Türkiye’nin 3. Ülkelere uyguladıkları dış ticaret politikalarının tümüne denir. Üçüncü ülkelerden gelen mallara aynı gümrük tarifesi, aynı kısıtlayıcı önlemler (Kota, fon, anti damping, gözetim vs) uygulanmakta, kayrılacak ülkeler özel anlaşmalarla kayrılmaktadır.
Serbest Dolaşıma Giriş (İthalat): 3. Ülkelerden gelen malların tüm vergilerinin ödenerek AB ve Türkiye gümrük sahalarına girmesi (ithal edilmesi) işlemine denir.
Serbest Ticaret Bölgesi: AB ve Türkiye gümrük sahalarının toplamına denir.
Serbest Dolaşımdaki Mal: AB ve Türkiye gümrük sahasında tüm kısıtlayıcı engelleri aşmış ve ödenmesi gereken tüm vergileri tahsil edilmiş mala denir.
Supalan İşlemi: Gümrükte malların taşıma aracının üstünden indirilmeden, teminat verilerek,bekletilmeden ithalat işleminin yapılmasıdır.
Tescil: Doldurulan Gümrük Beyannamesinin gümrüğün defterine tarih, sıra ve numara alınarak kayıt ettirilmesidir. Tescilden (Kayıt) sonra belirli bir sürede getirilen malların muayenesi yapılarak yurtiçi edilme zorunluluğu vardır.
3.2. İthalat işleminin Aşamaları
a) Satıcının Bulunması
b) Tüm Detayların Konuşulması ve Kontratın Yapılması
c) Ödeme ile İlgili İşlemlerin Yapılması
• Ödeme şekli Akreditif ise akreditifin açılması
• Peşin ise havalenin yapılması
• Dış alımlarda para satıcıya elden ödenmez.
d) Evrakların Gelmesi
• Ödeme şekli vesaik mukabili ise transferin yapılması
• Akreditif ise bedelin bankaya ödenmesi
e) Malların Gelmesi
f) Ödeme Şekli Vadeli ise %6 KKDF’nin bankaya yatırılması
Vadeli ödeme şekilleri:
• Mal Mukabili
• Mal Mukabili Kabul Kredili (Poliçeli-Draft)
• Vesaik Mukabili Kabul Kredili
• Akreditifli Kabul Kredili
• Akreditifli Vadeli (Defferred Payment)
g) Nakliyeciden Ordinonun Alınması
h) İthal Harcının (%01,2) Gümrüğe yada Vergi Dairesine Yatırılması
i) Malların Gümrükten Çekilmesi (Gümrük Vergilerinin Yatırılması)
j) Aracı Bankaya Kapama Evraklarının Verilmesi ve Kambiyo Dosyasının Kapatılması
3.3. İthalatta Kullanılan Başlıca Belgeler
3.3.1 Kuşat Mektubu
Kuşat mektubu, amir banka tarafından muhabir bankaya gönderilen akreditif açma mektubudur.
3.3.2 Menşe Şahadetnamesi
Menşe şahadetnamesi, sevk edilen malların menşeini yani üretildiği veya yapıldığı ülkeyi gösteren bir belgedir. Mallar başka bir ülkede üretilmiş veya yapılmış bile olsa, o ülkede geçirdiği işlem ile önemli bir değişikliğe uğramışsa o ülke menşeyli sayılır.
Menşe şahadetnameleri, genellikle yerel ticaret odaları veya her ülkenin yasalarına göre yetkili kılınmış makamlarca düzenlenir. Menşe şahadetnameleri gümrük vergilerinden indirim veya muafiyetten yararlanmak için kullanılır.
Menşe şahadetnamesinde bulunması gereken bilgiler şunlardır.
- Gönderenin ve gönderilenin isim veya ticaret unvanları ve adresleri
- Malın cinsi ve nitelikleri
- Koli adedi, ambalaj şekli, marka ve numarası
- Birim fiyatı
- Net ve brüt ağırlık
- Malın değeri
- Düzenleyen makamın malların menşeini gösteren onay şerhi
3.3.3 Nakliye Faturası
CIF ve CRF satışlarda navlun satıcı tarafından ödeneceği için konşimentoda “Navulun Ödenmiştir” kaydının bulunması gerekir. Konşimentoya bu kayıt konulmamış ise nakliyeci tarafından bedelinin tahsil edildiğini gösteren bir faturanın düzenlenerek konşimento ile birlikte ibrazı gerekir. İşte nakliyeci tarafından düzenlenen bu faturaya navlun fatura denir.
3.3.4 Taşıma Belgesi
Gümrükten çıkarılan malın, mal sahibine iletilene kadar olan süreçte taşıyıcının yanında bulunması gereken belgedir.
3.3.5 Döviz Satım Belgesi
Döviz satış belgesi, bankalar, özel finans kurumları, yetkili müesseseler ve PTT tarafından döviz satışlarında düzenlenen belgedir.
3.3.6 İthalat Harcı Makbuzu
Mal ithalatı için 492 sayılı Harçlar Kanununa göre Döviz satış kuru esas alınarak hesaplanan tutarın %01.2’si ithal harcı olarak vergi dairesine yatırılır. İlgili makama bir dilekçeyle başvurulur. 250.000 TL’na kadar olan harçlar için dilekçeye harç pulunun yapıştırılması mümkündür. Harç pulları mal müdürlüklerinden temin edilir.
3.3.7 Proforma Fatura
Proforma fatura satılacak olan malın niteliği, fiyatı ve satış şartları hakkında alıcıya bilgi vermek üzere düzenlenen faturalardır. Bu tür teklif mektubu niteliğinde olan bu belgelerin üzerinde “Proforma Fatura” ibaresi bulunur.
3.3.8 Akreditif Açtırma Talimatı
Akreditif, ithalatçının talebine dayanarak ihracatçı lehine akreditif açtırmak için bankasına müracaat ederken kullanılan ve ithalatçı, ihracatçı ve açılması talep edilen akreditif ile ilgili bilgileri içeren bir belgedir.
3.3.9 Gümrük Beyannamesi
Gümrüğe tabi malın değerini bildiren ve mal sahibi tarafından doldurulacak resmi formüldür.
3.3.10 Gümrük Vezne Alındısı
Gümrüğe tabi malın gümrükten çıkışı esnasında mal sahibi tarafından ödenen ücret karşılığı verilen belgedir.

3.3.11 Gümrük Komisyoncusu Serbest Meslek Makbuzu ve Dekontu
Malların her türlü gümrük işlemlerini sahipleri adına takip eden serbest meslek mensuplarıdır. Bunların işi takip etmesi sonucu düzenledikleri makbuza serbest meslek makbuzu, müşteriye verdikleri belgeye de dekont ismi verilir.
3.3.12 Kambiyo Hesabının Kapatılmasına Dair Bankaya Yazı
İthalat ettiğimiz ürün ile ilgili transfer gerçekleştirdiğimiz bankaya mal depomuza girdikten sonra yaptığımız bildirim.
3.3.13 Fatura
Fatura, satılan bir malın miktarını, cinsini, fiyatını gösteren, satıcı tarafından düzenlenen ve alıcıya verilen bir belgedir. İthal edilen mala ait orijinal faturanın arasına gümrük idaresi tarafından fiili ithal tarihi yazılır. Bu faturanın aslı kambilo hesabının kapatılması için bankaya verilir.
3.3.14 Sigorta Zeyilnamesi
Düzenlenen sigorta poliçesinde sonradan bir değişiklik olduğu takdirde yeni eklenen bilgileri gösterir belgedir.
3.3.15 Diğer Belgeler
Yukarıda yazılı olan belgelerin dışında ithalatçı firma tarafından gönderilen invoice Faturası, Weight List, Packing List, İthal Mal Listesi (Türkçe) belgelerde bulunmaktadır.
3.4 İthalat İle İlgili Kavramlar ve Kurallar
Aşağıda maddeler halinde verilen kurallar ve kavramlar kısa bir mevzuat özetidir.
1. Peşin ödemelerde ithalat gerçekleşmezse (Mal gelmezse) en geç 90 gün içinde transfer edilen tutar yurtiçine geri getirilir ve DAB alınır. Çünkü ithalat için yapılan transferin karşılığı olarak döviz girişi belgeye bağlanmış olmalıdır.
2. Kapatılmayan kambiyo dosyaları aracı banka tarafından kambiyo müdürlüğüne 10 gün içinde ihbar edilir.

3. İhracatlardan kalan %30’luk (Kambiyoda görülecek) kısım ithalat bedeli olarak kullanılabilir.
4. İthalatçı firmanın Aracı bankadaki Döviz Tevdiat Hesabından İthalat bedeli transfer edilirse DEKONT, banka kendi kaynaklarından ithalat bedelini transfer ederse (İthalatçıdan TL alarak) Döviz Satım Belgesi (DSB), Türk parası ile ödeme yapılırsa Türk Parası Transfer Belgesi (TPTB) düzenlenir.
5. İthalat işlemi gümrükte başlar (Transfer hariç) ve bankada kapama ile biter.
6. İthalatçı ihracatçının yurtiçindeki hesabına döviz ya da TL yatırarak ithalat yapabilir.
7. İhracat bedelleri aynı anda DAB kestirilmek suretiyle ithalata saydırılabilir. Kur farkı ödenmeden transfer yapılır ve DSB düzenlettirilir.
8. Aracı Banka: İthalat bedelinin transferini yapıp gerekli evrakları düzenleyen dosya kapama evrakları ibraz edildiğinde kambiyo dosyasını kapatan, gerektiğinde kambiyo müdürlüğüne ihbar eden bankadır.
9. mal bedeli döviz dışında mal, hizmet ya da kısmen dövizle dönenebilir.
10. Fiili İthal İşlemi: Gümrükte vergilerin yattığı, muaflık işleminin yapıldığı aynı zamanda yabancı fatura arkasına tarih ve tutarın yazılmasıdır. (En çok ithalat yaptığımız elli ülke (ek 12’de) gösterilmiştir.

4. BÖLÜM
DIŞ TİCARET VE İŞLEMLERİNE İLİŞKİN MUHASEBE İŞLEMLERİ VE UYGULAMALARI
4.1 Muhasebe ve Muhasebe Organizasyonu
Muhasebe; işletmelerde herhangi bir nedenle meydana gelen mali veya parasal nitelikteki değişim ve işlemleri kendine özgü kural ve sistemleri çerçevesinde özetlenerek kayıtlara geçirilmesini sağlar.
Muhasebenin amacına en rasyonel şekilde ulaşabilmesi için meydana getirilen bir kuruluş ve çalışma düzenine muhasebe organizasyonu denir.
Muhasebe organizasyonunun bu şekilde tanımlanması, ilk önce amaçlarının belirlenmesini gerektirmektedir. Muhasebenin en önemli amaçlarını kısaca sıralayacak olursa:
- Belgelerin kayıtlara geçirilmesi
- İşletme dışına verilmesi gerekli bilgilerin istenilen zamanda ve istenilen şekilde hazırlanması,
- İşletmenin faaliyet sonuçlarının, belirli devrelerde finansal durum tabloları halinde ortaya konulması ve,
- İşletme yönetimine planlama, kontrol ve karar için gerekli bilgilerin istenilen zamanda ve istenilen şekilde sağlanmasıdır.
Bu amaçların kısaca incelenmesinde yarar vardır.
- Belgelerin kayıtlara geçirilmesi,
Belgeler, muhasebenin temelidir ve kural olarak belgeye dayanmayan bir işlem hesaplara kaydedilemez. Belgelerin kayıtlara geçirilmesi finansal(işlem) muhasebede, işletmenin dış dünyasıyla ilişkilerine yönelik olduğu halde, maliyet(işletme) muhasebesinde işletme içi değer hareketlerini takibe yöneliktir. İşlemlerin konulara göre kaydedilmesi de, belirli konular hakkında istenilen bilgilerin en kısa zamanda elde edilmesi kolaylığını sağlar.

4.2 Muhasebe Sistemi
İşletmelerin varlık, borç, sermaye durumunu ve dış dünya ile olan hesapsal ilişkilerini belgeler üzerinde tespit edip hesap adı verilen çift yanlı çizgiler üzerinde işleyerek izleyen ve her türlü kurallara ve yasalara uyumlu hesaplaşmayı sağlayan işlemlerin tümüde, işlem muhasebesi olarak tanımlanmaktadır.
Kurumun ürettiği mamüllerinin mal oluşunu ve kısa dönemlerde işletme sonuçlarını belirten işletmelerin mal oluş dönemlerini birbirleriyle karşılaştırıp ölçümleyen, bunlara dayanarak gelecekle ilgili planları yapan hesaplamalar ve hesaplaşmalar kümesine işletme muhasebesi denilmektedir.
İşte böylece işlem ve işletme muhasebesi arasında da bağlantıyı sağlamak amacı ile muhasebe sistemleri ortaya çıkmaktadır. Bu iki tür muhasebenin birlikte ya da birbirinden tamamen ayrı veya her ikisinin yumuşatılması hakkında çeşitli görüşler mevcuttur. Bunlar;
-Aşırı birinci muhasebe sistemi
-Ölçülü birinci muhasebe sistemi
-Aşırı ikinci muhasebe sistemi
-Ölçülü ikinci muhasebe sistemi
4.3 Hesap Çerçevesi
Bir ülkede bulunan kurum ve işletmelerin hesaplarını belirli bir anlamda, belirli bir sistem içinde bölümleyen, bu bölümleri kesin olarak sınırlayan ve açıklayan genel bir yönergedir.
Bir ülkedeki bütün işletmeleri kapsamı içine alan bu tür hesap çerçevelerinin kullanılmaları bazı ülkelerde zorunlu hale getirilmiştir. Ülkemizde ancak 1972 yılında uygulanmaya konulan, sadece KİT’ler için zorunlu bulunan hesap planını bir bakıma hesap çerçevesinin ilk adımları olarak nitelendirilmektedir.


4.4 Hesap planı
Hesap planı; kurumlarda tutulan hesapları belirli bir anlamda, belirli bir sistem içinde amaca, plana ve kontrole uygun bir şekilde bölümleyen bu bölümleri kesin olarak sınırlayan ve açıklayan özel bir önergedir.
Hesap planları işletmelerin özel gereksinimlerini dikkate alınarak düzenlenir ve bu şekilde düzenlenen hesap planları, işletmelerin muhasebe departmanlarının belirlenen amaçlara ulaşabilmesi için gerekli olan organizasyon aracıdır.
Hesap planı, muhasebe sisteminin yapısını oluşturur ve muhasebe organizasyonunun temel unsurlarından biridir. Hesap planı benzer olayların aynı hesaplarda toplanmasını, denetimini, sonuçların karşılaştırılmasını ve birleştirilmesini sağlar. Muhasebe kaydını tutanlara kullanılacak orta ve alt hesapların seçiminde de kolaylık sağlar.
4.5 Ülkemizde hesap işlemleri
Türkiye’de işletmeler genelde muhasebe kayıtlarını yasal zorunluluklarını sırf yerine getirmek için tutmaktadırlar. Genelde küçük ve orta büyüklükte işletmelerde görülen bu tür olaylar, işletmelerin kanunlar gereği işlemleri kayıtlara intikal ettirmekte ve birçok işlemleri de kayıt dışı kalmaktadır. Hatta kayıtlarını bazen hesap döneminin son birkaç günü kala deftere geçirdikleri de söylenebilir.
Fakat büyük işletmelerde bilgisayarlı ve yetişmiş eleman kullanımı dolayısıyla tutulan kayıtlarda kalite ve düzen sağlanmıştır. Tek düzen muhasebe sistemiyle de, muhasebe işlemleri daha düzenli ve kanunlarına uygun hale getirilmiştir. Özellikle kriz dönemlerinde ortaya çıkan sıkıntılar içinde iç-dış ticaret kayıtlarının tutulması ve dış ticaret işlemleri muhasebesi daha da önem kazanmıştır. Böylelikle sıkıntının iç veya dış sebeplere bağlılığı veya kaynağı bulunmasında kolaylık sağlamıştır. Ülkemizde de uygulanan tek düzen muhasebe sistemine ait hesap planı da (Ek 13-20’de Tek Düzen Hesap Planı Gösterilmiştir.)




4.6 İşletmelerde İthalat ve İhracat Departmanları ile Muhasebe Departmanı Arasındaki İletişim ve Belge Transferi
4.6.1 İthalat İçin Yapılan Çalışmalar
İşletmelerin büyüklüğüne göre departman sayıları ve bu departmanlar arası bilgi-belge akışı farklıdır. İşletmeler dış ticaret işlerinde birbirlerinden veya aracı kurum ve kuruluşlarla ortak çalışmakta ama ne olursa olsun kendi muhasebe kayıtlarını tutmak zorundadırlar.
Bu kayıtların gerçeği yansıtması içinde işletmeler diğer aracı kurum, kuruluş veya kendi departmanlarından iletişimi kesmemek ve yakından takip etmek zorundadır. Bir ithalat gerçekleşmesi durumunda muhasebe departmanıyla ithalat departmanının belge ve bilgi akışı aşağıdaki gibidir.
a) Gereken hammadde-madde veya ürün, satın alma departmanınca ithalat departmanına bildirilir.
b) Ön maliyeti hesaplanan mal, satın alma departmanına bildirilir. Mal alım kararı kesinleştikten sonra ithalat departmanı gerekli mal ve ürünü temin edeceği satıcı ile görüşerek; ödeme, satış şekilleri, malın niteliği ve miktarı vb. konuları görüşerek yazılı veya sözlü sözleşme yapar. Satıcı proforma fatura alır, sipariş verir ve ithalatla ilgili dosya açılır.
c) İthalat departmanı elemanı ithal harcı ile ilgili yazıyı aldıktan sonra; üzerinde avans var ise doğrudan vergi dairesine ithal harcı yatırır ve belgenin aslını veya dilekçeyi ithalat departmanına getirir. İthalat departmanında en az iki fotokopi çekilir ve üzerlerine dosya numarası yazılır ve paraflanır. Asıl nüsha bankaya gönderilir. Fotokopinin biri, maliyet tablosuna diğeri ile kasadan bedel tahsil edilir.
d) İthal harcı ile ilgili ödeme kasa defterine kaydedildikten sonra belge muhasebe kaydının yapılması için ilgili muhasebe elemanına gönderilir. Bankaca mal bedelinin transferinin yapılmasından sonra banka dekontları bankadan alınır. Bu dekontlar işletmeye getirilince bir ayrıma tabi tutulur. İthalat ile ilgili dekontlar önce ithalat departmanına iletilir. Burada kontrol edilip üzerine dosya numarası yazıldıktan sonra fotokopisi çekilir ve aslı muhasebe departmanına iletilir. Fotokopi ithalat dosyasına takılır ve tutar ithalat dosyası kapağında maliyet tablosuna kaydedilir.
e) FOB ithalatta da navlun faturasının önce ithalat departmanına gelmesi sağlanmalıdır. İthalat departmanında faturanın kontrolü yapıldıktan sonra üzerine ait olduğu dosya numarası yazılır ve fotokopisi çekilir. Fotokopi dosyaya takılır, tutarı dosya kapağına kaydedilir, aslı arkasına tarih yazılarak muhasebe departmanına iletilir. FOB ithalatta sigorta için de aynı işlem yapılır.
f) Malın gümrükten çekilmesi aşamasında ithalat departmanı elemanı gümrük komisyoncusu ile irtibata geçer. Gümrük komisyoncusuna avans verilmesi için ithalat departmanından muhasebe departmanına çek düzenleme belgesi verilir. Bu belgeye dayanarak muhasebe departmanında gümrük komisyoncusuna avans çeki düzenlenir. Gümrük komisyoncusu işlem tamamlandıktan sonra belgeleri (Gümrük Beyannamesi, fatura, çeki listesi, gümrük komisyoncusu makbuzu veya faturası, dekontu...) ithalat departmanına iletilir.
g) Belgeler kontrol edilir ve üzerlerine ait oldukları dosya numaraları yazılır. Muhasebe ile ilgili belgelerin fotokopileri alınır, asılları muhasebe departmanına gönderilir, fotokopiler ithalat dosyasına takılır ve dosya kapağındaki maliyet tablosuna işlenir.
İşletmeye getirilen mallar ambarda ithalat departmanının bildirdiği liste ile karşılaştırılır. Ambar giriş fişi düzenlenir ve ithal edilen mallar stok kartlarına işlenir. Malların geldiği ve ambara kaydedildiği, sipariş ile fark olup olmadığı liste ile birlikte ithalat departmanına bildirilir.
h) İthalatın tamamlanmasından sonra ithalat departmanında ithalat tablosuna göre parti maliyeti ve bir partide birden fazla mal ithal edilmiş ise, her bir malın maliyeti ayrı ayrı hesaplanır. Bu maliyet tablosu muhasebe departmanına iletir.
Muhasebe departmanında kayıtlar ile ithalat departmanının parti maliyeti karşılaştırılır. Parti maliyeti doğru ise, muhasebe departmanında stok kayıtları yapılır.
i) Satıcılara (nakliyeci, sigorta, gümrük komisyoncusu…) ödemeler, muhasebe-finansman departmanı tarafından yapılır.
4.6.2. İhracat İçin Yapılan Çalışmalar
İşletme yurtdışında bir müşteri bulup, yapılacak olan ihracat için ödeme ve satışa ilişkin anlaşmaya vardıktan sonra ihracatçı firmada aşağıdaki aşamalar izlenir.
a) İhracat için sipariş alınır.
Ödeme şekli akreditif ise aracı bankaya akreditif gelir. Aracı banka küşat mektubunun fotokopisini ihracat departmanına gönderir. İhracat departmanında o ihracat ile ilgili dosya açılır. Küşat mektubu dosyalanır. Akreditifin geldiği satış departmanına bildirilir.
b) İhracat departmanı tarafından küşat mektubunda istenen belgeler (ATR Belgesi, Menşe şehadetnamesi v.b.) hazırlanır. İhraç edilecek malın en az 5 örnek Türkçe ve yeterli sayıda yabancı dilde faturası düzenlenir. En az 2 Türkçe ve 1 yabancı dildeki nüsha muhasebe departmanına gönderilir.
c) Muhasebe departmanında ihracat ile ilgili (çeki listesi, menşe şehadetnamesi, ihracat beyannamesi gibi ) diğer belgeler hazırlanır.
Satış şekli CIF ise:
i) Mal sigorta ettirilir, sigorta poliçesinin bir nüshası ihracat dosyasına konur, diğer nüshası üzerine dosya numarası yazılarak muhasebe departmanına iletilir. Yurtdışına gönderilmek üzere bankaya verilecek nüsha ayrılır.
ii) Nakliyeci ile taşıma şartları ve zamanı belirlenir, mal yüklendikten sonra taşıma belgesi alınır, taşıma belgesinin yurtdışına gönderilmek üzere bankaya verilecek nüshaları ayrılır, kurumda kalacak nüshaları ihracat dosyasına takılır.
iii) Nakliye faturasının fotokopisi ihracat dosyasına takılır, aslı üzerine ihracat dosya numarası yazılarak muhasebe departmanına gönderilir.
d) Komisyoncusuna avans verilmesi için ihracat departmanı yetkilisi tarafından muhasebe-finansman departmanına bir talimat düzenlenir. Muhasebe departmanınca gümrük komisyoncusuna avans ödenir. Belgeler (Fatura, çeki listesi, ihracat beyannamesi) gümrük komisyoncusuna verilir.
e) Ambardan çıkan mallar için ambar çıkışı fiş düzenlenir ve mallar taşıyıcıya teslim edilir. Ambar çıkış fişinin bir nüshası ihracat departmanına gönderilir. Mallar taşıyıcıya taşıyıcının yerinde teslim edilecekse irsaliye düzenlenir.
f) İhracatın tamamlanmasından sonra gümrük komisyoncusunun verdiği makbuz, fatura ve belgeler önce ihracat departmanında kontrol edilir, fotokopileri ihracat dosyasına takılır, asılları üzerine dosya numarası yazılarak muhasebe departmanına gönderilir. İhracat departmanına gelen belgeler dosyalanırken maliyet ile ilgili tutarlar dosya kapağındaki maliyet ve bilgi tablosuna kaydedilir.
g) Fiili ihracat gerçekleştikten sonra gerekli belgeler bankaya verilir.
Akreditif teyitli ise mal bedeli hesaba geçer. Dekont ve döviz alım belgesi ihracat departmanına iletilir. İhracat departmanında dekontun fotokopisi çekilir, fotokopi dosyaya takılır, aslı üzerine ihracat numarası yazıldıktan sonra muhasebe departmanına iletilir.
Döviz alım belgesi ise ihracat departmanında dosyalanır, fotokopileri muhasebe departmanına gönderilir.
h) ihracat departmanında düzenlenen ihracat maliyet tablosu muhasebe kayıtları ile karşılaştırılmak üzere muhasebe departmanına iletilir.
4.7 Dış Ticaret işlemleri ve Muhasebeleştirilmesine Ait Uygulamalar
4.7.1 İthalat İşlemleri ve Muhasebeleştirilmesine Ait Uygulamalar
4.7.1.1 Peşin İthalat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi
Peşin ithalat işlemlerinde öncelikle ihracatçı firmaya mal bedeli transfer edilir. Bu durumda yapılan transfer tutarı kadar 159 hesabına borç kaydedilir, karşılığında 102 hesabına aynı tutar kadar alacak kaydedilir.
/
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.02 Verilen Sipariş Avansları
159.02.02 X Firması
102 BANKALAR
102.01 Cari Hesapları
102.01.01 TL Hesaplar
102.01.01.01 X Bankası
İhracatçı Firmaya Transfer Yapılması
/
Mal bedeli transferi sırasında banka tarafından alınan masraf tutarları 159 hesabına borç kaydedilir, karşılığında aynı tutar 102 hesabına alacak kaydedilir.


/

159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.03 İthalat Sipariş Giderleri
159.03.01 X Bankası
159.03.01.05 Banka Masrafları
102 BANKALAR
102.01 Cari Hesapları
102.01.01 TL Hesaplar
102.01.01.01 X Bankası
Banka masrafları
/
Mal bedelinin transferinden sonra ihracatçı firma tarafından mallar sevk edilir ve malın fatura ile diğer ilgili vesaik ithalatçı firmaya gönderilir. İthalatçı firma tarafından mal faturasına istinaden ihracatçının avans hesabı kapatılır.

/
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.03 İthalat Sipariş Giderleri
159.03.01 X Bankası
159.03.01.01 Mal Bedeli
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.02 Verilen Yurt Dışı Sipariş Avansları
159.02.01.01 X Firması
Mal faturasının kaydedilmesi
/
EXW, FCA, FAS, FOB, CRF, ve CPT Teslim şekilleriyle yapılan ithalat işlemlerinde ithalatçı tarafından malların nakliyat sigortaları yaptırılır. Bu durumda sigorta tutarı kadar 159 hesaba borç kaydedilir. Karşılığında aynı tutar kadar 100 veya 320 hesaptan ilgili olanına alacak kaydedilir.



/
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.03 İthalat Sipariş Giderleri
159.03.01 X Bankası
159.03.01.2 Sigorta
100 KASA
100.01 Merkez Kasa
100.01.01 TL Kasa
Sigorta poliçesinin kaydı
/
EXW, FCA, FAS ve FOB teslim şekilleriyle yapılan ithalat işlemlerinde taşıma ücreti ithalatçı tarafından ödenir. Bu durumda ödenen navlun tutarı kadar 19 hesaba borç kaydedilir. Karşılığında aynı tutar kadar 100 veya 320 hesaptan ilgili olanına alacak kaydedilir.

/
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.03 İthalat Sipariş Giderleri
159.03.01 X Bankası
159.03.01.03 Navlun
100 KASA
100.01 Merkez Kasa
100.01.01 TL Kasa

Navlun bedelinin kaydı
/
Mallar gümrüğe geldikten sonra ithalat işlemlerine başlanır. Mal bedelinin %01.2’si tutarında ithalat harcı vergi dairesine veya gümrük veznesine yatırılır. Yatırılan harç tutarı kadar 159 hesabına borç kaydedilir, karşılığında aynı tutar kadar 100 hesabına kalacak kaydedilir.



/
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.03 İthalat Sipariş Giderleri
159.03.01 X Bankası
159.03.01.010 İthal Harcı
100 KASA
100.01 Merkez Kasa
100.01.01 TL Kasa

İthal harcı
/
Vadeli ithalat işlemlerinde mal bedelinin %3’ü oranında Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu ödemesi yapılmaktadır. Ödeme yapıldığı zaman ödeme tutarı kadar 159 hesabına borç kaydedilir, karşılığında aynı tutar kadar 102 hesaba alacak kaydedilir.

/
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.03 İthalat Sipariş Giderleri
159.03.01 X Bankası
159.03.01.010 İthal Harcı
102 BANKALAR
102.01 Cari Hesapları
102.01.01 TL Hesaplar
102.01.01.01 X Bankası
KKDF ödemesi
/
Fiili ithalat aşamasında ödenmesi gereken ardiye ücreti, gümrük vergisi, fonlar, diğer ithalat masrafları ve katma değer vergisi için gümrük idaresine bloke çek verilir. Ödenen ardiye ücreti, gümrük vergisi, fonlar ve diğer ithalat masrafları ilgili tutarları kadar 159 hesaba borç ve ithalatta ödenen katma değer vergisi 191 hesaba borç kaydedilir. Karşılığında gümrük idaresine verilen bloke çek tutarı kadar 103 hesaba alacak kaydedilir.



/
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.03 İthalat Sipariş Giderleri
159.03.01 X Bankası
159.03.01.04 Ardiye Ücreti
159.03.01.05 Gümrük Vergisi
159.03.01.06 Fonlar
159.03.01.07 Diğer İthalat Masrafları
191 İNDİRİLECEK KDV
191.01 İndirilecek KDV
191.01.01 İndirilecek KDV Ocak

103 VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ
103.01 Verilen Çekler
103.01.01 X Bankası

İthalat masrafları için bloke çek verilmesi
/
Bloke çek bedeli gümrük idaresince bankadan tahsil edildiği zaman çek tutarı kadar 103 hesaba borç kaydedilir, karşılığında aynı tutar kadar 102 hesaba alacak kaydedilir.

/
103 VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ
103.01 Verilen Çekler
103.01.01 X Bankası
102 BANKALAR
102.01 Cari Hesapları
102.01.01 TL Hesaplar
102.01.01.01 X Bankası
Bloke çek bedelinin bankadan ödenmesi
/
Gümrük komisyoncusu hizmet faturasını ithalatçı firmaya gönderdiği zaman ilgili tutarlar kadar 159 ve 191 hesaplara borç kaydedilir, karşılığında fatura tutarının toplamı kadar 320 hesaba alacak kaydedilir.

/
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.03 İthalat Sipariş Giderleri
159.03.01 X Bankası
159.03.01.07 Gümrükçü Masrafları
191 İNDİRİLECEK KDV
191.01 İndirilecek KDV
191.01.01 İndirilecek KDV Ocak
320 SATICILAR
320.01 Yurtiçi Satışlar
320.01.01 Satıcı A

Gümrükçü faturasının kaydı
/
Fiili ithalat gerçekleştiği zaman oluşan maliyet bedeli kadar 150 veya 153 hesaba borç kaydedilir, karşılığında aynı tutar kadar 159 hesaba alacak kaydedilir.
/
150 İLK MADDE MALZEME
150.01 İlk Maddeler
150.01.01 X Maddesi
153 TİCARİ MALLAR
153.01.01 X Ticari Malı
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.03 İthalat Sipariş ve Giderleri
159.03.01 X Bankası
159.03.01.01 Mal Bedeli
159.03.01.02 Sigorta
159.03.01.03 Navlun
159.03.01.04 Ardiye Ücr.
159.03.01.05 Gümrük Vergisi
159.03.01.06 Fonlar
159.03.01.07 Gümrükçü Masrafları
159.03.01.08 Banka Masrafları
159.03.01.09 Kur Farkları
159.03.01.010 İthal Harcı
159.03.01.011 KKDF
159.03.01.012 Diğer İthalat
Masrafları

İthalat hesabının stok hesabına devri
/
4.7.1.2 Mal Mukabili İthalat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi
Mal mukabili ithalat işlemlerinde mal bedeli ödemesi fiili ithalat tarihinden sonra yapıldığından muhasebe kayıtlarındaki farklılık mal bedeli maddesinin kaydında ortaya çıkmaktadır. İthalat ile ilgili masraflar ve ithalat hesabından stok hesabına virman kayıtları yukarıdaki bölümdeki gibi yapılmaktadır. Bu bölümde sadece mal mukabili ithalat işleminde mal bedeli ödemesi ile ilgili kayıtlar gösterilecektir.
Mal mukabili ithalat işlemlerinde ihracatçı firma tarafından mallar sevk edilir ve malın faturası ile diğer ilgili vesaik ithalatçı firmaya gönderilir. İthalatçı firma mal faturasındaki tutar kadar 159 hesaba borç kaydeder, karşılığında aynı tutar kadar 320 hesaba alacak kaydeder. Mal faturası fatura tarihindeki döviz satış kuru ile Türk lirasına çevrilerek muhasebeleştirilir.

/
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.03 İthalat Sipariş Giderleri
159.03.01 X Bankası
159.03.01.01 Mal Bedeli
320 SATICILAR
320.01 Yurtdışı satıcılar
320.01.01 Satıcı M

Mal faturasının kaydı
/
Fiili ithalat gerçekleştikten sonra ithalatçı tarafından mal bedeli ihracatçı firmaya transfer edilir. Bu durumda 320 hesaba alacak bakiyesi kadar borç kaydedilir. Fatura tarihindeki döviz satış kuru ile transfer tarihindeki döviz satış kuru arasındaki fark mal stoklarda ise 159 hesaba borç kaydedilerek malın maliyetine intikal ettirilir, mal satılmış ise 656 hesaba borç kaydedilerek kambiyo zararı olarak muhasebeleştirilir. Bunların karşılığında yapılan transfer tutarı kadar 102 hesaba alacak kaydedilir.



/
320 SATICILAR
320.02 Yurtdışı Satıcılar
320.03.01.01 Satıcı M
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.03 İthalat Sipariş Giderleri
159.03.01 X Bankası
159.03.01.09 Kur Farkları
656 KAMBİYO ZARARLARI (-)
656.02 Satıcılar Kur Farkı Zararları
656.02.01.01 Satıcı M Kur Farkı Zararları
102 BANKALAR
102.01 Cari Hesapları
102.01.01 TL Hesaplar
102.01.01.01 X Bankası
Mal bedeli transferi
/
4.7.1.3 Vesaik Mukabili İthalat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi
Vesaik mukabili ithalat işlemlerinde de ithalat ile ilgili masraflar ve ithalat hesabından stok hesabına virman kayıtları peşin ithalat bölümünde gösterildiği gibi yapılmaktadır. Vesaik mukabili ithalat işlemlerinde sadece ihracatçıya transfer maddesinde değişiklik olmaktadır.
Vesaik mukabili ithalat işlemlerinde ihracatçı firma tarafından mal sevk edilir ve mal faturası ile diğer ilgili vesaiki banka aracılığı ile ithalatçı firmaya gönderilir. İthalatçı firma fatura bedelini ihracatçı firmaya transfer ederek bankadan mal ile ilgili vesaiki alarak fiili ithalatı gerçekleştirilir. Bu durumda yapılan transfer tutarı kadar 159 hesaba borç kaydedilir, karşılığında aynı tutar kadar 102 hesaba alacak kaydedilir.
/
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.03 İthalat Sipariş Giderleri
159.03.01 X Bankası
159.03.01.01 Mal Bedeli
102 BANKALAR
102.01 Cari Hesapları
102.01.01 TL Hesaplar
102.01.01.01 X Bankası
Mal bedeli transferi
/
4.7.1.4 Kabul Kredili İthalat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi
Kabul kredili ithalat işlemlerinde de ithalat ile ilgili masraflar ve ithalat hesabından stok hesabına virman kayıtları peşin ithalat bölümünde gösterildiği gibi yapılmaktadır. Kabul kredili ithalat işlemlerinde sadece ihracatçıya ödeme maddesinde değişiklik olmaktadır.
Kabul kredili ithalat işleminde ihracatçı tarafından mallar sevk edilir ve mallara ait vesaik ile beraber bir poliçe banka aracılığı ile ithalatçıya gönderilir. İthalatçı firma poliçeye kabul şerhi koyarak vesaiki bankadan alır ve malın fiili ithalatını gerçekleştirir. Bu durumda poliçe tutarı kadar 159 hesaba borç kaydedilir, karşılığında aynı tutar kadar 321 hesaba alacak kaydedilir.

/
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.03 İthalat Sipariş Giderleri
159.03.01 X Bankası
159.03.01.01 Mal Bedeli
321 BORÇ SENETLERİ
321.02 Yabancı Para Borç Senetleri
321.02.01.01 Alacaklı A

Poliçeye kabul verilmesi
/
Poliçe vadesi geldiği zaman ithalatçı firma poliçe bedelini transfer eder. Bu durumda 321 hesaba alacak bakiyesi kadar borç kaydedilir. Poliçe bedelinin kayıt tarihindeki döviz satış kuru ile transfer tarihindeki döviz satış kuru arasındaki fark mal stoklarda ise 159 hesaba borç kaydedilerek malın maliyetine intikal ettirilir, mal satılmış ise 656 hesaba borç kaydedilerek kambiyo zararı olarak muhasebeleştirilir. Bunların karşılığında yapılan transfer tutarı kadar 102 hesaba alacak kaydedilir.




/
321 BORÇ SENETLERİ
321.02 Yabancı Para Borç Senetleri
321.02.01.01 Alacaklı A

159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.03 İthalat Sipariş Giderleri
159.03.01 X Bankası
159.03.01.09 Kur farkları
656 KAMBİYO ZARARLARI (-)
656.02 Satıcılar Kur Farkı Zararları
656.02.01.01 Satıcı A Kur Farkı Zararları
102 BANKALAR
102.01 Cari Hesapları
102.01.01 TL Hesaplar
102.01.01.01 X Bankası
Poliçe bedelinin transfer edilmesi
/
4.7.1.5 Akreditifli İthalat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi
Akreditifli ithalat işlemlerinde de ithalat ile ilgili masraflar ve ithalat hesabından stok hesabına virman kayıtları peşin ithalat bölümünde gösterildiği gibi yapılmaktadır. Akreditifli ithalat işlemlerinde sadece ihracatçıya ödeme maddesinde değişiklik olmaktadır.
İthalatçı firma ithalatçı lehine akreditif açtığı zaman açılan akreditif tutarı kadar 159 hesaba borç kaydedilir, karşılığında aynı tutar kadar 320 hesaba alacak kaydedilir.
/
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.03 İthalat Sipariş Giderleri
159.03.01 X Bankası
159.03.01.01 Mal Bedeli
320 SATICILAR
320.03 Açılan Akreditifler
320.03.01.01 X Bank Ref No ….
Akreditif

Akreditif Açılması
/
İhracatçı firma tarafından akreditif açıldıktan sonra mallar sevk edilir ve akreditif şartlarında belirlenen vesaik hazırlanarak aracı bankaya ibraz edilir. Eğer akreditif sight ve teyitli ise aracı banka tarafından ihracatçı firmaya mal bedeli hemen ödenir. Aracı banka yaptığı ödeme tutarı kadar nezdindeki amir bankanın hesabına borç kaydeder. Eğer akreditif vadeli ise ihracatçı firmaya mal bedeli akreditifin vadesinde ödenir. İthalatçı firma akreditif bedelini sight akreditiflte aracı bankanın borç kaydı geldiği zaman, vadeli akreditifte ise akreditif vadesinde amir bankaya öder. Bu durumda 320 hesaba alacak bakiyesi kadar borç kaydedilir. Akreditifin açılış tarihindeki döviz satış kuru ile akreditifin ödeme tarihindeki döviz satış kuru arasındaki fark mal stoklarda ise 159 hesaba borç kaydedilerek malın maliyetine intikal ettirilir, mal satılmış ise 656 hesaba borç kaydedilerek kambiyo zararı olarak muhasebeleştirilir. Bunların karşılığında ödenen akreditif tutarı kadar 102 hesaba alacak kaydedilir.
/
320 SATICILAR
320.03 Açılan Akreditifler
320.03.01.01 X Bank Ref No….. Akreditif

159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
159.03 İthalat Sipariş Giderleri
159.03.01 X Bankası
159.03.01.05 Banka Masrafları
656 KAMBİYO ZARARLARI (-)
656.02 Satıcılar Kur Farkı Zararları
656.02.01.01 Satıcı A Kur Farkı Zararları
102 BANKALAR
102.01 Cari Hesapları
102.01.01 TL Hesaplar
102.01.01.01 X Bankası
Akreditif bedelinin ödenmesi
/
Dış ticaret işlemleriyle uğraşan işletmeler yaptıkları ithalat neticesindeki kayıtlarını yukarıdaki örnek uygulamalarda da gösterildiği gibi muhasebeleştirmek zorundadırlar.


4.7.2 İhracat İşlemleri ve Muhasebeleştirilmesine Ait Uygulamalar
4.7.2.1 Vesaik Mukabili İhracat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi
İhracat ile ilgili masraflar ve ihracat giderleri hesaplarının maliyet hesabına virman kayıtları ve KDV mahsubu kayıtları peşin ihracat bölümünde gösterildiği gibi yapılmaktadır. Vesaik mukabili ihracat işlemlerinde, sadece mal bedelinin tahsilatı maddesinde değişiklik olmaktadır.
Mallar ihracatçı tarafından ithalatçıya sevk edilir ve malların faturası ile diğer ilgili vesaik banka aracılığı ile ithalatçıya gönderilir. İthalatçı firma mal bedelini transfer ederek bankadan vesaiki alır. Bu durumda ihracatçı firma gelen mal bedelini döviz alış kur üzerinden Türk Lirasına çevirerek 102 hesaba borç kaydeder, karşılığında aynı tutar kadar 601 hesaba alacak kaydeder.
/
102 BANKALAR
102.01 Cari Hesaplar
102.01.01 TL Hesapları
102.01.01.001 X Bankası

601 YURDIŞI SATIŞLAR
601.01 Mamul Satışları
601.01.01.001 X Mamulü

Mal bedelinin tahsil edilmesi
/
4.7.2.2 Kabul Kredili İhracat İşlemlerini Muhasebeleştirilmesi
Kabul kredili ihracat işlemlerinde ihracat ile ilgili masraflar ve ihracat giderleri hesaplarının maliyet hesabına virman kayıtları ve KDV mahsubu kayıtları peşin ihracat bölümünde gösterildiği gibi yapılmaktadır. Kabul kredili ihracat işlemlerinde sadece mal bedelinin tahsilatı maddesinde değişiklik olmaktadır.
İhracatçı firma tarafından mallar ithalatçıya sevk edilir ve malların faturası ile diğer ilgili vesaikin yanı sıra bir de poliçe ithalatçı firmaya banka aracılığı ile gönderilir. Bu durumda ihracatçı firma satış faturası tutarını döviz alış kuru üzerinden Türk Lirasına çevirerek 120 hesaba borç kaydeder ve karşılığında aynı tutar kadar 601 hesaba alacak kaydeder.
/
120 ALICILAR
120.02 Yurtdışı Alıcılar
120.02.01.001 X Firması

601 YURDIŞI SATIŞLAR
601.01 Mamul Satışları
601.01.01.001 X Mamulü

Satış faturasının kaydı
/
İthalatçı firma gönderilen poliçeye kabul şerhini koyarak vesaiki bankadan alır. Bu durumda ihracatçı firma poliçe tutarı kadar 121 hesaba borç kaydeder, karşılığında aynı tutar kadar 120 hesaba alacak kaydeder.
/
121 ALACAK SENETLERİ
121.01 Portföydeki Alacak Senetleri
121.01.01.001 Portföydeki Alacak Senetleri

120 ALICILAR
120.02 Yurtdışı alıcılar
120.02.01.001 X Firması

Poliçenin kaydı
/
Poliçenin vadesi geldiği zaman ihracatçı firma poliçeyi tahsile gönderir. Bu durumda poliçe tutarı kadar 121.02 hesaba borç kaydedilir, karşılığında aynı tutar kadar 121.01 hesaba alacak kaydedilir.
/
121 ALACAK SENETLERİ
121.02 Tahsildeki Alacak Senetleri
121.02.01.001 X Bankasındaki Alacak Senetleri

121 ALACAK SENETLERİ
121.01 Portföydeki Alacak Senetleri
121.01.01.001 Portföydeki Al. Sen

Poliçenin tahsile gönderilmesi
/
Poliçe bedeli tahsilat tutarı kadar 102 hesaba borç kaydedilir, karşılığında 121 hesaba bakiyesi kadar alacak ve poliçenin tahsilat tarihindeki döviz alış kuru ile poliçenin kaydedildiği tarihteki döviz alış kuru arasındaki fark 601 hesaba alacak kaydedilir.
/
102 BANKALAR
102.01 Cari Hesapları
102.01.01 TL Hesaplar
102.01.01.001 X Bankası

121 ALACAK SENETLERİ
121.02 Tahsildeki alacak Senetleri
121.02.01.001 X Bank. Alacak sen.
601 YURTDIŞI SATIŞLAR
601.04 Kur Gelirleri
601.04.01.001 İhracat Kur Gelirleri
Poliçenin tahsil edilmesi
/
4.7.2.3 Akreditifli ihracat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi
İhracat ile ilgili masraflar ve ihracat giderleri hesaplarının maliyet hesabına virman kayıtları ve KDV mahsubu kayıtları peşin ihracat bölümünde gösterildiği gibi yapılmaktadır. Akreditifli ihracat işlemlerinde sadece mal bedelinin tahsilatı maddesine değişiklik olmaktadır.
4.7.2.3.1 Sight Akreditif
İthalatçının açtığı akreditif, aracı banka aracılığı ile ihracatçının eline ulaştığı zaman ihracatçı tarafından ithalatçıya mallar sevk edilir. Daha sonra ihracatçı tarafından akreditif koşullarında belirlenen vesaik tanzim edilerek aracı bankaya müracaat edilir. Aracı banka tarafından vesaikin akreditif koşullarına uygunluğu kontrol edilir ve ihracatçıya ödeme yapılır. Bu durumda ihracatçı tarafından tahsil edilen mal bedeli tutarı kadar 102 hesaba borç kaydedilir, karşılığında aynı tutar kadar 601 hesaba alacak kaydedilir.



/
102 BANKALAR
102.01 Cari Hesapları
102.01.01 TL Hesaplar
102.01.01.001 X Bankası

601 YURTDIŞI SATIŞLAR
601.01 Mamul Satışları
601.01.01.001 X Mamulü
Akreditif Bedelinin tahsil edilmesi
/
4.7.2.3.2 Vadeli Akreditif
Akreditif, aracı banka aracılığı ile ihracatçının eline ulaştığı zaman ihracatçı tarafından ithalatçıya mallar sevk edilir. Daha sonra ihracatçı tarafından akreditif koşullarında belirlenen vesaik tanzim edilerek aracı bankaya müracaat edilir. Aracı banka tarafından vesaikin akreditif koşullarına uygunluğu kontrol edilir ve vesaik ithalatçı firmaya gönderilir. Bu durumda ihracatçı firma mal bedeli kadar 120 hesaba borç kaydeder, karşılığında aynı tutar kadar 601 hesaba alacak kaydedilir.
/
120 ALICILAR
120.03 Akreditifli Alacaklar
120.03.01.001 X Bankası Ref. No … Akreditif.

601 YURTDIŞI SATIŞLAR
601.01 Mamul Satışları
601.01.01.001 X Mamulü
Mal faturasının kaydı
/
Akreditifin vadesi geldiği zaman aracı banka tarafından akreditif bedeli ihracatçı firmaya ödenir. Bu durumda ihracatçı firma tarafından yapılan tahsilat tutarı kadar 102 hesaba borç kaydedilir. Karşılığında 120 hesaba bakiyesi kadar ve 601 hesaba akreditifin kayıt tarihindeki döviz alış kuru ile tahsilat tarihindeki döviz alış kuru arasındaki fark kadar alacak kaydedilir.

/
102 BANKALAR
102.01 Cari Hesapları
102.01.01 TL Hesaplar
102.01.01.001 X Bankası

120 ALICILAR
120.03 Akreditifli Alacaklar
120.03.01.01 X Bank. Ref
No… Akreditif.
601 YURTDIŞI SATIŞLAR
601.04 Kur Gelirleri
601.04.01.001 İhracat Kur Gelirleri
Akreditif bedelinin tahsili
/
Dış ticaret işlemleriyle uğraşan işletmeler yaptıkları ticari işlemler neticesinde bunları muhasebe kayıt ve kurulları çerçevesinde muhasebeleştirmek zorundadır. Yukarıda verilen örnek uygulamalar bunlara temel teşkil eder. Kuralkan AŞ’ye ait örnek uygulamalar ekte gösterilmiştir.
4.7.2.4 Peşin İhracat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi
Önce ithalatçı firma tarafından mal bedeli ihracatçı firmaya transfer edilir. Bu durumda ihracatçı firma tarafından gelen mal bedeli tutarı döviz alış kuru ile Türk Lirasına çevrilerek 102 hesaba borç kaydedilir, karşılığında aynı tutar kadar 340 hesaba alacak kaydedilir.
/
102 BANKALAR
102.01 Cari Hesapları
102.01.01 TL Hesaplar
102.01.01.001 X Bankası

340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI
340.02 Alınan Yurtdışı Sipariş Avansları
340.02.01.001 Alıcı C.

Gelen mal bedeli
/
Banka tarafından ihracat ile ilgili masraflar tahsil edildiği zaman ihracatçı tarafından masraf tutarı kadar 760 hesaba borç kaydedilir, karşılığında aynı tutar kadar 102 hesaba alacak kaydedilir.
/

760 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ
760.04 Dışardan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
760.04.01.003 Banka Giderleri

102 BANKALAR
102.01 Cari Hesaplar
102.01.01 TL Hesaplar
102.01.01.001 X Bankası

Banka masrafları
/
Mal bedeli geldikten sonra ihracatçı firma malları ithalatçı firmaya sevk eder ve malların faturası ve diğer ilgili vesaiki ithalatçı firmaya gönderilir.
/
340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI
340.02 Alınan Yurtdışı Sipariş Avansları
340.02.01.001 Alıcı C

601 YURTDIŞI SATIŞLAR
601.01 Mamul Satışları
601.01.01.001 X Mamulü
Yurt dışı satışın kaydı
/
CFR, CIF, CPT, DAF, DES, DEQ, DDU ve DDP teslim şekilleriyle yapılan ihracat işlemlerinde navlun bedeli ihracatçı firma tarafından ödenir. Bu durumda ihracatçı firma ödenen navlun bedeli kadar 760 hesaba borç kaydeder, karşılığında aynı tutar kadar 100 veya 320 hesaptan ilgili olana alacak kaydeder.


/
760 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ
760.04 Dışardan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
760.04.01.001 Navlun Giderleri

100 KASA
100.01.01 Merkez Kasa
100.01.01.001 TL Kasa
320 SATICILAR
320.01. Yurtiçi Satışlar
320.01.01.001 Satıcı A

Navlun bedelinin kaydı
/
EXW hariç diğer bütün teslim şekillerinde ihracatçı firma teslim şeklinin gerektirdiği kapsamda nakliyat sigortası yaptırır. Bu durumda sigorta tutarı kadar 760 hesaba borç kaydedilir, karşılığında aynı tutar kadar 100 veya 320 hesaba alacak kaydedilir.
/
760 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ
760.04 Dışardan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
760.04.01.002 Sigorta Giderleri

100 KASA
100.01.01 Merkez Kasa
100.01.01.001 TL Kasa
320 SATICILAR
320.01 Yurtiçi Satışlar
320.01.01.001 Satıcı A

Sigorta poliçesinin kaydı
/
İhracat ile ilgili olarak ödenen ihracat komisyonları ve diğer ihracat masrafları kadar 760 hesaba borç kaydedilir, karşılığında aynı tutar kadar 100 veya 320 hesaba alacak kaydedilir.

/
760 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ
760.04 Dışardan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
760.04.01.005 İhracat Komisyonları
760.04.01.006 Diğer İhracat Giderleri

100 KASA
100.01.01 Merkez Kasa
100.01.01.001 TL Kasa
320 SATICILAR
320.01 Yurtiçi satışlar
320.01.01.001 Satıcı A

İhracat masraflarının kaydı
/
İhracattan sonra gümrük komisyoncusu ihracat ile ilgili vesaiki ve kendi hizmet faturasını ihracatçı firmaya gönderir. Bu durumda ilgili tutarlar kadar 760 ve 191 hesaba borç kaydedilir, karşılığında fatura toplamı kadar 320 hesaba alacak kaydedilir.

/
760 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ
760.04 Dışardan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
760.04.01.004 Gümrük Komisyoncusu Giderleri
191 İNDİRİLECEK KDV
191.01 İndirilecek KDV
191.01.01.001 İndirilecek KDV Ocak
320 SATICILAR
320.01 Yurtiçi satışlar
320.01.01.001 Satıcı A

Gümrükçü faturasının kaydı
/
Fiili ihracat gerçekleştikten sonra ihraç edilen mallar stok hesabından çıkartılarak maliyet hesabına aktarılır. Bu durumda ihraç edilen malların maliyet bedeli kadar 320 hesaba borç kaydedilir, karşılığında aynı tutar kadar 152 hesaba alacak kaydedilir.

/
620 SATILAN MAMULLER MALİYETİ (-)
620.01.01.001 X Mamulü Maliyeti

152 MAMULLER
152.01.01.001 X Mamulü
Stok hesabından maliyet hesabına virman
/
İhracat ile ilgili yapılan masraflar maliyet hesabına devredilir. Bu durumda ihraç edilen malların maliyet bedeli kadar 620 hesabına borç kaydedilir, karşılığında aynı tutar kadar 152 hesaba alacak kaydedilir.

/
620 SATILAN MAMULLER MALİYETİ (-)
620.01.01.001 X Mamulü Maliyeti

152 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM
GİDERLERİ YANSITMA HESABI

İhracat masraflarının maliyet hesabına devri
/
İhracatın gerçekleştirildiği dönemde katma değer vergisi hesapları kapatılarak iadesi talep edilen KDV tahakkuk ettirilir. Bu durumda 391 hesaba bakiyesi kadar borç kaydedilir ve 191 hesap ile 391 hesap arasındaki fark kadar hesaba borç kaydedilir.
/
192 DİĞER KATMA DEĞER VERGİSİ
192.01.01.003 İade talep edilen KDV
391 HESAPLANAN KDV
391.01.01 Hesaplanan KDV Ocak

191 İNDİRİLECEK KDV
191.01 İndirilecek dv
191.01.01.001 İndirilecek KDV Ocak
KDV virmanı
/
Dönem sonunda yansıtma hesapları gider hesapları ile karşılıklı olarak kapatılır. Bu durumda 761 hesaba bakiyesi kadar borç kaydedilir, karşılığında giderler toplamı kadar 760 hesaba alacak kaydedilir.
/
761 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ YANSITMA HESABI

760 PAZARLAMA SATIŞ VE
DAĞITIM GİDERLERİ
760.04 Dışardan Sağlanan Fayda ve hizmetler
760.04.01.001 Navlun Giderleri
760.04.01.002 Sigorta Giderleri
760.04.01.003 Banka Giderleri
760.04.01.004 Gümrük Komisyoncusu
Giderleri
760.04.01.005 İhracat Komisyonları
760.04.01.006 Diğer İhracat Giderleri

Yansıtma hesabının kapatılması
/
4.7.2.5 Mal Mukabili İhracat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi
Mal mukabili ihracat işlemlerinde mal bedelinin tahsilatı fiili ihracat tarihinden sonra yapıldığından muhasebe kayıtlarındaki farklılık mal bedeli maddesinin kaydında ortaya çıkmaktadır. İhracat ile ilgili masraflar ve ihracat giderleri hesaplarının maliyet hesabına virman kayıtları ve KDV mahsubu kayıtları yukarıdaki bölümdeki gibi yapılmaktadır. Bu bölümde sadece mal mukabili ihracat işleminde mal bedeli ödemesi ile ilgili kayıtlar gösterilecektir.
İhracatçı firma tarafından mallar ithalatçıya sevk edilir ve malların faturası ile diğer ilgili vesaik ithalatçı firmaya gönderilir. Bu durumda ihracatçı firma satış tutarını döviz alış kuru üzerinden Türk Lirasına çevirerek 120 hesaba borç kaydeder ve karşılığında aynı tutar kadar 601 hesaba alacak kaydeder.




/
120 ALICILAR
120.02 Yurtdışı Alıcılar
120.02.01.001 X Firması

601 YURTDIŞI SATIŞLAR
601.01 Mamul Satışları
601.01.01.001 X Mamulü
Satış faturasının kaydı
/
İhracattan sonra ithalatçı firma mal bedelini ihracatçı firmaya transfer eder. Bu durumda ihracatçı firma gelen mal bedelini döviz alış kuru üzerinden Türk Lirasına çevirerek 102 hesaba borç kaydeder. Karşılığında 120 hesaba bakiyesi kadar alacak ve mal bedelinin geldiği tarihteki döviz alış kuru ile mal faturasının kaydedildiği tarihteki döviz alış kuru arasındaki fark kadar 601 hesaba alacak kaydedilir.
/
102 BANKALAR
102.01 Cari Hesaplar
102.01.01 TL Hesaplar
102.01.01.001 X Bankası

120 ALICILAR
120.02 Yurtdışı Alıcılar
120.02.01.001 X Firması
601 YURTDIŞI SATIŞLARI
601.04 Kur Gelirleri
601.04.01.001 İhracat Kur Gelirleri

Mal bedelinin tahsil edilmesi
/
4.8 Dış Ticaret İşlemlerinde Katma Değer Vergisi
4.8.1 Katma Değer Vergisi (KDV)
Katma Değer Vergisi, mal ve hizmetin üretim ve dağıtım aşamalarının her safhasında yaratılan değerler üzerinden alınan bir tür yayılı muamele vergisidir. Bu vergi harcamalar üzerinden alınan vergilerin en gelişmiş ve modern türüdür.
Katma değer vergisi üretim, dağıtım ve hizmet sektörleri her el değiştirme aşamasında vergilendirilmekte, işletme girdileri için yüklenilen vergiler hazineye borçlanılan vergiden inilmektedir.
K.D.V’nin konusunu ticari, sınai, zırai faaliyetler ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye’de yapılan teslim ve hizmetler ile her türlü mal ve hizmet ithalatı oluşturur. Ayrıca katma değer vergisine tabi diğer teslim ve hizmetler de 3065 sayılı kanunun 1. maddesinde tek tek belirtilmiştir.

4.8.2 İthalat-İhracatta KDV’nin Durumu
“Katma Değer Vergisine tabi işlemlerin Türkiye’de gerçekleşmesi; malların teslim anında Türkiye’de bulunması veya hizmetin Türkiye’de ifa edilmesi veya hizmetten Türkiye’de faydalanılması ile mümkündür.
Ancak belirli şartların varolması halinde bu işlemlerin bazıları vergiden istisna edilir. KDV için öngörülen istisnalardan biride ihracat istisnasıdır. İhracata konu mal ve hizmetlerde KDV’den kaçınılması gereklidir. Çünkü bu mal ve hizmetlerin uluslar arası pazarda rekabet şansı azalır. KDV yükü ile dış pazarda fiyat düşüklüğü avantajından yararlanamaz. KDV kanunun ihracat teslimlerinin ve bu teslimlere ilişkin hizmetlerin KDV’den istisnasından yararlanabilmesi için hizmetlerin yurtdışındaki bir müşteri için yapılmış olması ve hizmetten yurtdışında faydalanılması şartını aramaktadır.
İthalata ilişkin olarakta malı ihraç eden firmaya yapılan diğer hizmetler KDV’den müstesru değildir. Zira bu mal ve hizmetlerin Türkiye’de tüketilecek olmasından dolayıdır.
4.8.3. Katma Değer Vergisinin Muhasebeleştirilmesi
işletmelerin mal alımı sırasında ödenen KDV’nin, mal satışında tahsil edilen KDV’den indirilmesi ve kalan KDV’nin de vergi dairesine ödenmesi gerekir. Ödenen ve tahsil edilen KDV’nin ayrı hesaplar da takip edilmesi gerekmektedir. Tek düzen hesap planına göre işletmelerde, mal alırken satıcılara ödenecek KDV’ye indirilecek KDV, sattıkları mal bedeli hesaplanan KDV’den büyükse, işletme vergi dairesine vergi ödemez. Bir sonraki döneme devredilir.

Ödenecek KDV = Hesaplanan KDV- İndirilecek KDV
Devreden KDV = İndirilecek KDV – Hesaplanan KDV
Hesaplanan KDV, indirilecek KDV, indirilecek KDV’den büyük olursa eğer, bu aradaki tutar vergilendirme dönemi bir ay olan işletmelerde, izleyen ayın 25 akşamına kadar beyanname ile vergi dairelerine bildirilir. Ve ödenmesi yapılır. Bu vergi dairesine ödenmesi gereken tutar, ödeme yapılana kadar ödenecek vergi ve Fonlar hesabına kaydedilir.
/
391 Hesaplanan KDV

191 İndirilecek KDV
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar
360,10 Ödenecek KDV
Ödenecek KDV
/
İşletme vergiyi, vergi dairesine yatırdıktan sonra aşağıdaki işlem yapılarak hesap kapatılır.
/
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar
360,10 Ödenecek KDV

100 Kasa Hesabı
/
/
391 Hesaplanan KDV
190 Devreden KDV

191 İndirilecek KDV
/




İşletme Devreden KDV hesabıyla bu ay indiremediği, dolayısıyla gelecek ay indireceği KDV tutarını gösterir. Bu devreden KDV hesabı izleyen ayın başında İndirilecek KDV hesabına devredilerek kapatılır.
/
191 İndirilecek KDV
190 Devreden KDV
/

Benzer Yazılar



Widget by Hoctro | Jack Book

0 yorum: